Reportaże, POR - Poznań okiem reportera, Komunikacja, Ciekawostki, Wydarzenia

"Okólna zerówka" - tramwaj, który jeździł w kółko

31-07-2023 07:00   Janusz Ludwiczak

Jeździła naokoło Poznania, a motorniczowie wymieniali się na przystanku. 35 lat temu uruchomiona została linia tramwajowa nr 0, która jeździła w kółko m.in. przez Hetmańską, Most Dworcowy na Rataje.

Obecnie "zerówka" to turystyczna linia tramwajowa, która funkcjonuje w weekendy, umożliwiając przede wszystkim turystom zobaczenie Poznania z pokładu zabytkowej bimby. Jednak linia ta funkcjonowała już wcześniej. Została uruchomiona pod koniec lat 80., dokładnie 9 czerwca 1988 roku.

– Mimo braku dostatecznej liczby motorniczych, uruchomiono nową okólną linię tramwajową, oznaczoną cyfrą 0 na trasie: rondo Kopernika (Kaponiera) – most Dworcowy – Towarowa (Matyi) – Marchlewskiego (Królowej Jadwigi) – rondo Rataje – Zamenhofa (Jana Pawła II) – rondo Śródka – most Chrobrego – plac Wielkopolski – 23 Lutego – Fredry – most Teatralny – rondo Kopernika. Pociągi na tej linii kursowały w obu kierunkach w dni robocze co 13-18 minut, w wolne soboty co 18 minut, a w niedzielę i święta nie jeździły w ogóle – pisze już nieżyjący Jan Wojcieszak w książce "120 lat komunikacji miejskiej w Poznaniu".

6 lutego 1989 roku w związku z remontem mostu Chrobrego "zerówkę" skierowano nową trasą okrężna z osiedla Lecha ulicami: Jedności Słowaińskiej (Chartowo, Żegrze), Hetmańską, Głogowską, most Dworcowy, Marchlewskiego (Królowej Jadwigi), rondo Rataje, Kórnicką do os. Lecha. Zmiany motorniczych odbywały się na przystanku os. Lecha lub przy zajezdni Madalińskiego na Wildzie, gdyż "zerówka" nadal nie posiadała pętli zapewniającej odpoczynek motorowym.

Jedno okrążenie "zerówki" liczyło 14 kilometrów, a "kółko" zajmowało około godziny.

1 stycznia 1992 roku wprowadzono "rewolucję" w układzie sieci tramwajowej. Zlikwidowane zostały m.in. linie nr 21, 22 i 23. Okólna linia nr 0 została zaś skierowana trasą: osiedle Lecha – rondo Śródka – Plac Wielkopolski – Most Teatralny – Rondo Kaponiera – Głogowska – Hetmańska – Żegrze – Chartowo – Os. Lecha.

"Zerówka" kursowała co 15 minut podobnie jak większość linii, a w dni robocze po godz. 18:30 oraz w wolne soboty, niedziele i święta co 10 minut, uzupełniając inne linie nie kursujące w te dni.

Linia tramwajowa okólna nr 0 po raz ostatni na trasę wyjechała 31 sierpnia 1992 roku. Powodem likwidacji była m.in. kolejna reorganizacja sieci tramwajowej, gdzie wprowadzono tylko 13 linii, kursujących częściej.

Później, od 1993 r. funkcję "zerówki" przejęła częściowo linia nr 1, która kursowała z Ogrodów przez Dąbrowskiego, Teatralkę, Śródkę, górny taras Rataj, Hetmańską, Reymonta, rondo Jeziorańskiego i Grunwaldzką do Junikowa – przejazd od pętli do pętli zajmował 74 minuty. Później, od 1 marca 2005 r. została podzielona na dwie linie (nr 1 – z Junikowa na Zawady oraz nr 17 z Ogrodów przez Jeżyce, Pl. Wielkopolski, Śródkę i GTR na Starołękę).

Co ciekawe linia okólna 0 funkcjonuje jeszcze we Wrocławiu, a dokładnie jako 0L (zero lewe) – zakręcające w lewo oraz 0P (zero prawe) – kursująca w prawo – obie kursujące m.in. z Placu Stasica przez Naodrze, plac Grunwaldzki, Most Grunwaldzki, plac Wróblewskiego, dworzec główny, plac Legionów i Mosty Pomorskie, jednak linie 0L i 0P są zawieszone od początku 2021 r. w związku z trwającymi remontami. Ich funkcjonowanie przejęła linia nr 70 i inne na zmodyfikowanej trasie. Linie 0L i 0P mają powrócić na trasy, gdy zakończy się m.in. przebudowa ul. Pomorskiej.

Linie okólne – okrężne nr 0 funkcjonowały kiedyś również w Warszawie i Szczecinie.

Fot: Marian Strenk/archiwum MPK (2), Poznańska Wiki (1,3), Olof Nevenius/YouTube (4-8)

ZOBACZ TAKŻE: (1)64 – łazarski autobus z bogatą historią

ZOBACZ TAKŻE: 125 lat temu na Łazarz dojechał pierwszy tramwaj elektryczny