Wcześniej mieszkańcy ówczesnej wsi Łazarz (przypomnijmy, że Łazarz został przyłączony do Poznania dwa lata później, 1 kwietnia 1900 roku) mogli korzystać z omnibusów konnych, które należały do gminy łazarskiej.

Zanim na Łazarz dojechał tramwaj elektryczny 25 października 1897 roku rozpoczęły się roboty przy budowie torowiska i sieci trakcyjnej. Pracami elektryfikacyjnymi kierowała firma Union Elektritäts Gesellschaft z Berlina (UEG). Tramwaj elektryczny dojechałby na Łazarz już 6 marca 1898 roku (kiedy to uruchomiono trzy linie - białą z Ostrowa Tumskiego do Dworca Centralnego, żółtą - z Mostu Chwaliszewskiego do dworca oraz czerwoną z Jeżyc do Bramy Wildeckiej - ulicy Półwiejskiej), jednak z powodu sprzeciwu poczty nie zezwolono na poprowadzenie ruchu z Kaponiery na Łazarz do czasu zakończenia przebudowy linii telefonicznych.

"Po przebudowie linii telefonicznej 9 kwietnia 1898 r. przekazano do użytku trasę prowadzącą z Kaponiery ul. Głogowską do ul. Augusty (Niegolewskich), po której jeździła linia Stary Rynek - Św. Łazarz, oznaczana w dzień odpowiednimi tablicami, a po zmroku światłem zielonym, której wagony kursowały co 20 minut. Linia ta zastąpiła omnibusy konne gminy łazarskiej, kursujące od 4 kwietnia 1896 r. między placem Wilhelmowskim (Wolności) a ul. Augusty.
Pod koniec 1897 roku rozpoczęto budowę jeszcze dwóch jednotorowych tras tramwajowych - pierwszej - do ówczesnej wsi Górczyn, jako przedłużenia linii łazarskiej wzdłuż szosy Wrocławskiej (ul. Głogowskiej) z przystankiem końcowym na narożniku dzisiejszej ul. Knapowskiego. 19 maja 1898 r. linię Stary Rynek - Św. Łazarz przedłużono do Górczyna" – czytamy w książce Jana Wojcieszaka "120 lat komunikacji miejskiej w Poznaniu" (Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2000).

Później linia łazarska otrzymała swój numer. "Czwórka" jeździła z Górczyna (okolic skrzyżowania Głogowskiej, Górczyńskiej i Knapowskiego) do dzisiejszego Placu Wolności: Górczyn - Św. Łazarz - Głogowska - Kaponiera - Brama Berlińska - Wiktorii - Berlińska - Plac Wilhelmowski.

Historia komunikacji na Łazarzu w skrócie:

• 1886 (4 kwietnia) - uruchomienie linii omnibusu konnego gminy łazarskiej z Placu Wilhelmowskiego do ul. Augusty (Niegolewskich)
• 1897 - rozpoczęcie budowy dwóch jednotorowych tras tramwajowych do ówczesnej wsi Górczyn, jako przedłużenie linii łazarskiej wzdłuż szosy Wrocławskiej (ul. Głogowskiej) z przystankiem końcowym przy skrzyżowaniu z dzisiejszą ul. Knapowskiego.
• 1898 - otwarcie trasy tramwajowej z Kaponiery na Górczyn (linia nr 4: Plac Wilhelmowski - Berlińska - Wiktorii - Brama Berlińska - Kaponiera - Głogowska - Św.Łazarz - Górczyn (do dzisiejszej ulicy Knapowskiego). Częstotliwość kursowania wynosiła co 20 minut.
• 1899 (19 maja) - wagony na linii łazarskiej kursują już co 10 minut.
• 1900 - wydłużenie linii łazarskiej z Górczyna do Tamy Garbarskiej.
• 1902 (22 czerwca) - otwarcie linii tramwajowej wzdłuż ulicy Augusty-Wiktorii (dzisiejsza Grunwaldzka) do Koszar przy ul. Ułańskiej.
• 1905 - wybudowanie drugiego toru na ulicy Głogowskiej i Roosevelta. Do tej pory linia była jednotorowa z mijankami.
• 1906 - uruchomienie kolejnej linii tramwajowej od ul. Augusty (Niegolewskich) do Placu Królewskiego (dzisiejszy Plac Cyryla Ratajskiego) oraz linii tramwajowej na trasie Nowoogrodowa (Matejki) - Plac Sapieżyński (Wielkopolski).
• 1906 - kupno przez Spółkę Posener Strassenbahn (Poznańska Kolej Elektryczna) działki przy ulicy Łazarskiej (obecnie Głogowska 131/133) z przeznaczeniem pod budowę drugiej zajezdni tramwajowej (pierwsza powstała na Gajowej). Rok później wybudowano sześć torów oraz halę zajezdniową i mały warsztat.
• 1907 (19 listopada) - otwarcie zajezdni tramwajowej przy ul. Głogowskiej
• 1907 - wybudowanie dwóch nowych mijanek na jednotorowej trasie w ciągu ulicy Łazarskiej pomiędzy ul. Augusty (Niegolewskich), a zajezdnią.
• 1908 - Przygotowania do budowy Mostu Dworcowego i przebudowa Kaponiery. Na ul. Lenaua (dzisiejszy teren Międzynarodowych Targów Poznańskich) powstaje torowisko objazdowe od ul. Bukowskiej do terenu dzisiejszego Dworca Zachodniego. Umożliwiło to podwyższenie nasypu na ulicy Głogowskiej i Roosevelta.
• 1909 - powstaje drugi tor na ulicy Augusty-Wiktorii pomiędzy Nowoogrodową (Matejki), a Ułańską.
• 1910 - przedłużenie dwutorowej trasy na ul. Augusty-Wiktorii (Grunwaldzkiej) do ul. Doroty (Wojskowej).
• 1911 - oddanie do użytku Mostu Dworcowego
• 1911 - oznaczenie linii tramwajowych numerami m.in.:
  linia nr 4 Łazarz (Górczyn) - Tama Garbarska o długości 5,7 km
  linia nr 5 Augusty (Niegolewskich) - Plac Sapieżyński (Wielkopolski) o długości 3,2 km
  linia nr 6 Koszary Terenu (Ułańska) Śródka o długości 4,9 km
  linia nr 7 Nowoogrodowa (Matejki) - Plac Sapieżyński (Wielkopolski) o długości 2,6 km
• 1912 - powstanie linii dwutorowej (bez mijanek) w ciągu ulicy Roosevelta i Głogowskiej (do Rynku Łazarskiego).
• 1927 - ułożenie drugiego toru na ulicy Łazarskiej (Głogowskiej) przy zajezdni.
• 1928 - powstanie linii tramwajowej na ulicy Sczanieckiej.
• 1929 - przedłużenie linii nr 6 na al.Reymonta, do terenu Powszechnej Wystawy Krajowej (PeWuKi).
• 1936 - wydłużenie linii tramwajowej w ciągu ul. Grunwaldzkiej do Ostroroga.
• 1931-1935 - rozebranie torów tramwajowych w ul. Reymonta.
• 1935-1937 - rozebranie części torów na pętlach przy ulicach Jarochowskiego i Sczanieckiej (dalszy, nieczynny fragment odcinka dwutorowego został zdemontowany w 1944 roku).
• 1943 - na ulicy Głogowskiej kursuje pięć linii tramwajowych:
  linia nr 4: Górczyn - Dębiec
  linia nr 5: Górczyn - Stary Rynek
  linia nr 11: Palacza (zajezdnia) - Winiary
  linia nr 12: Sczanieckiej (do wysokości Kasprzaka) - Plac Wielkopolski
  linia nr 14: Palacza (zajezdnia) - Św.Trójcy (Wilda)
• 1943 - na ulicy Grunwaldzkiej kursują trzy linie tramwajowe:
  linia nr 3: Grunwaldzka - Traugutta (przez Św.Marcin, Półwiejską i Wildę)
  linia nr 6: Grochowska - Stary Rynek
  linia nr 13: Ostroroga - Plac Wielkopolski
• 1956 - 1965 - włączenie do eksploatacji trasy tramwajowej w ciągu ulicy Sczanieckiej (do "trójkąta" na Bogusławskiego).
• 1962 - przeniesienie siedziby MPK wraz z dyrekcją i administracją z ulicy Gjowej do nowego biurowca (tzw. "Zrębca") przy Głogowskiej.
• 1965 - dzielnicę zasila aż 11 linii tramwajowych:
  linia nr 4: Górczyn - Św.Marcin - Półwiejska - Dębiec
  linia nr 5: Górczyn - Św.Marcin - Pl.Bernardyński - Garbary - Rzeźnia
  linia nr 10: Górczyn - Jeżyce - Ogród Botaniczny (Ogrody)
  linia nr 11: Sczanieckiej - Sołacz - Winiary
  linia nr 12: Górczyn - Most Dworcowy - Wilda - Dębiec
  linia nr 14: Sczanieckiej - Most Dworcowy - Starołęka
  linia nr 3: Junikowo - Wierzbięcice - Dębiec
  linia nr 6: Bolkowicka - Królowej Jadwigi - Warszawskie
  linia nr 13: Bolkowicka - Św.Marcin - Strzelecka - Starołęka
  linia nr 15: Junikowo - Winogrady
  linia nr 17: Bolkowicka - Plac Wielkopolski
  
• 1970 (23 lutego) - przekazanie do eksploatacji trasy z ulicy Grunwaldzkiej przez Reymonta i Hetmańską. Uruchomienie linii nr 20 z Junikowa na Górczyn.
• 1970 - powstanie trasy tramwajowej w ulicy Przybyszewskiego i powstanie łuków na dzisiejszym Rondzie Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
• 1972 - powstanie nowej pętli na Górczynie.
• 1973 - otwarcie nowej trasy tramwajowej w ulicy Hetmańskiej (pomiędzy Głogowską, a Traugutta).
• 1978 - uruchomienie linii nr 21 z Górczyna do al.Marcinkowskiego.
• 1980 - na Łazarzu kursują następujące linie tramwajowe:
  1: JUNIKOWO - Grunwaldzka - Reymonta - Hetmańska - Zamenhofa - ZAWADY (13,8 km)
  3: DĘBIEC - Wierzbięcice - Most Dworcowy - JUNIKOWO (10,9 km)
  5: GÓRCZYN - Głogowska - Kaponiera - Strzelecka - OS.LECHA (9 km)
  6: MIŁOSTOWO - Krzywoustego - Most Dworcowy - Grunwaldzka - BUDZISZYńSKA (13,1 km)
  10: DĘBIEC - Hetmańska - Głogowska - Winogrady - WILCZAK (9,3 km)
  11: GÓRCZYN - Głogowska - Winiarska - PIĄTKOWSKA (8,6 km)
  12: GÓRCZYN - Głogowska - Hetmańska - Zamenhofa - MIŁOSTOWO (11,7 km)
  13: JUNIKOWO - Grunwaldzka - Kaponiera - Św.Marcin - Strzelecka - Zamenhofa - STAROŁĘKA (13,1 km)
  14: GÓRCZYN - Głogowska - Most Dworcowy - Marchlewskiego (Królowej Jadwigi) - Krzywoustego - STAROŁĘKA (9,6 km)
  15: BUDZISZYńSKA - Grunwaldzka - Kaponiera - Winogrady - SERBSKA (POŁABSKA) (9,7 km)
  17: BUDZISZYńSKA - Grunwaldzka - Kaponiera - Most Teatralny - Plac Wielkopolski - MIŁOSTOWO (10,2 km)
  19: OGRODY - Przybyszewskiego - Reymonta - Hetmańska - STAROŁĘKA (9 km)
  20: OGRODY - Przybyszewskiego - Reymonta - Hetmańska - DĘBIEC (6,9 km)
  21: GÓRCZYN - Głogowska - Most Uniwersytecki - Armii Czerwonej (Św.Marcin) - MARCINKOWSKIEGO (powrót przez Most Teatralny) (5,1 km)
• 1986 - wybuch gazu na skrzyżowaniu Głogowskiej i Hetmańskiej wstrzymuje od 19 maja do 30 sierpnia ruch tramwajowy w ciągu ulicy Głogowskiej, Hetmańskiej i Reymonta. W tym czasie wymienione zostają instalacje podziemne oraz wybudowano wygodne wysepki przystankowe dla pasażerów. Poszerzona zostaje też jezdnia na ulicy Głogowskiej na odcinku od Rutkowskiego (Palacza) do Winklera eliminując ruch samochodowy z torowiska tramwajowego.
• 1988 - uruchomienie linii okólnej nr 0, która kursowała na trasie: OS.LECHA - Jedności Słowiańskiej (Chartowo, Żegrze) - Hetmańska - Głogowska - Most Dworcowy - Marchlewskiego (Królowej Jadwigi) - OS.LECHA. W 1992 roku modyfikacja trasy linii nr 0 (zamiast Królowej Jadwigi poprowadzenie przez Most Teatralny, Plac Wielkopolski i Rondo Śródka). "Zerówka" funkcjonowała do końca 1992 roku.
• 1991-1998 - dyrektorem MPK zostaje Jerzy Babiak.
• 1991 (2 stycznia) - wprowadzenie szczegółowych rozkładów jazdy z godzinami i minutami odjazdów.
• 1991 (18 listopada) - zastąpienie tramwajów nocnych (4N: SERBSKA - Głogowska - Hetmańska - Os.Lecha - ZAWADY, 5N: GÓRCZYN - Głogowska - Św.Marcin - Strzelecka - ZAWADY, 13N: JUNIKOWO - Grunwaldzka - Św.Marcin - Strzelecka - Zamenhofa - STAROŁEKA) autobusami nocnymi (N31: Plewiska - Grunwaldzka - Kaponiera - Św.Marcin - Most Rocha - Zamenhofa - Starołęka, N32: Kacza - Głogowska - Kaponiera, N38: Kaponiera - Głogowska - Hetmańska - Os.Orła Białego).
• 1993 - wprowadzenie nowej taryfy - biletów czasowych. Reorganizacja układu linii tramwajowych.
• 1997 (1 lutego) - uruchomienie Poznańskiego Szybkiego Tramwaju. Uruchomienie linii nr 15 z Piątkowa przez Łazarz (ul. Grunwaldzką) do Budziszyńskiej.
• 1997 (1 maja) - rozpoczęcie generalnej przebudowy ulicy Głogowskiej od Hetmańskiej do Ściegiennego (linia nr 3 skierowana na trasie WILCZAK - Głogowska - Hetmańska - PAMIĄTKOWA, linia nr 5: STOMIL -Głogowska - Hetmańska - DĘBIEC, linia nr 8: MIŁOSTOWO - Grunwaldzka - Reymonta - GŁOGOWSKA/HETMAńSKA - Głogowska - MIŁOSTOWO, linia nr 11: PIĄTKOWSKA - Głogowska - GŁOGOWSKA/HETMAńSKA - Reymonta - Gruwnaldzka - PIĄTKOWSKA).
• 1998 (6-11 stycznia) - strajk pracowników MPK. Ulicą Głogowską i Grunwaldzką kursuje komunikacja zastępcza PKS i gmin podmiejskich. Tramwaje pozostają w zajezdni.
• 1999 (8 lutego) - otwarcie ulicy Głogowskiej po przebudowie. Linia nr 14 połączyła Piątkowo trasą szybkiego tramwaju (PeSTki) przez Łazarz na Górczyn.
• 1999 - budowa wiaduktu w ulicy Hetmańskiej nad torami kolejowymi. Z ulicy Hetmańskiej znikają tramwaje. 1 września po przebudowie Hetmańskiej powracają tramwaje linii nr 1 i 7, a "jedynastka" zostaje wydłużona z Piątkowskiej przez Głogowską, Hetmańską, GTR na Zawady.
• 2002 - generalny remont torowiska na ulicy Głogowskiej (od Dworca Zachodniego do Hetmańskiej).
• 2003 (1 marca) - jadącą wzdłuż ulic Głogowskiej i Hetmańskiej linię nr 11 (relacji: Piątkowska - Zawady) zastępuje nowa linia nr 18 (relacji: Ogrody - Starołęka).
• 2006 - od 1 czerwca do 31 sierpnia modernizacja skrzyżowania Głogowska/Hetmańska. Uruchomienie trzech tramwajowych linii wahadłowych (Linia W1: GŁOGOWSKA/HETMAńSKA - Głogowska - Roosevelta - Rondo Kaponiera - TOWAROWA - Most Dworcowy - Głogowska - GŁOG/HETM, Linia W2: GÓRCZYN - Głogowska - ZAJEZDNIA GŁOGOWSKA, Linia W3: RONDO JEZIORAńSKIEGO - Reymonta - Hetmańska - GŁOG/HETM) oraz autobusowej komunikacji zastępczej "ZA TRAMWAJ" (GŁOG/HETM - Hetmańska - Rolna - PAMIĄTKOWA).
• 2007 - otwarcie Muzeum Komunikacji na terenie zajezdni przy ulicy Głogowskiej.
• 2013 – Po ponad dwóch latach budowy 1 września ruszyła najbardziej oczekiwana inwestycja komunikacyjna, która początkowo miała być zrealizowana na Euro 2012. Dzięki przedłużonej PeSTce do Dworca Zachodniego i ul. Głogowskiej polepszył się dojazd z Centrum i Łazarza na Winogrady i Piątkowo. Ponadto nowa trasa tramwajowa odciążyła Most Teatralny - węzeł, przez który co 30 sekund przejeżdża bimba.
  Nowa trasa tramwajowa ma 2 km długości, liczy łącznie 4021 metrów torów pojedynczych i 8911 metrów sieci trakcyjnej, a także składa się z trzech przystanków, jeden z nich powstał na dawnym peronie 7 poznańskiego dworca kolejowego, który jest w całości zadaszony (ma 108 m długości z przeszkloną halą o szerokości 17 m, wysokości 8,4 m i kubaturze 17,5 tys. m³ - do jej budowy wykorzystano 4 tys. m3 betonu, 284 tony stali konstrukcyjnej i 481 ton stali zbrojeniowej). W ramach inwestycji wybudowano również przejście podziemne, a także windy i schody ruchome do przystanku PST oraz na Dworzec Zachodni.
  Inwestycja kosztowała ponad 131 milionów złotych (131 068 222 zł), z czego 55 mln zł pochodzi z dofinansowania unijnego w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

• Mapa tramwajowa z 1898 i 1913 r. - Map: Jan Wojcieszak, Marek Mąkowski / MPK Poznań (fot.1,2)
• Wagon silnikowy typu Linke Hofmann na terenie zajezdni przy ul. Głogowskiej w latach 30 - fot. ze zbiorów Edmunda Nadolskiego / MPK Poznań (fot.3)
• Wagon doczepny typu Carl Weyer, zajezdnia przy ul. Głogowskiej, ok. 1930 r. - fot. ze zbiorów Wacława Kondoli / MPK Poznań (fot.4)
• Wagon silnikowy drugiego typu w zajezdni przy ul. Głogowskiej, ok. 1937 r. - fot. ze zbiorów Leona Masłowskiego / MPK Poznań (fot.5)

ZOBACZ TAKŻE: To najstarsza zajezdnia w Poznaniu

ZOBACZ TAKŻE: Od Bonapartego po kosynierów - odkrywali historię dzielnicy, której początki sięgają 1284 roku

ZOBACZ TAKŻE: 130-lecie MPK: historia łazarskiej komunikacji - tramwaj na Głogowskiej pojawił się 124 lata temu

ZOBACZ TAKŻE: 43 lata temu ulicą Hetmańską po raz pierwszy przejechał tramwaj

ZOBACZ TAKŻE: Najostrzejszy skręt w Poznaniu

ZOBACZ TAKŻE: Bimbą na Arenę - ul. Sczanieckiej

ZOBACZ TAKŻE: Budowa PeSTki miesiąc po miesiącu {GALERIA ZDJĘĆ}

ZOBACZ TAKŻE: (1)64 – łazarski autobus z bogatą historią