Wydarzenia, Oświata, Łazarskie kalendarium, Kultura, Ciekawostki

"Dziewiątka" pamiętała o dr Franciszku Witaszku

07-04-2023 21:54   Janusz Ludwiczak

W środę w Szkole Podstawowej nr 9 przy ul. Łukaszewicza obchodzono Święto Patrona, którym jest doktor Franciszek Witaszek.

Z tej okazji w sali gimnastycznej odbył się uroczysty apel, podczas którego do księgi patrona wpisano wyróżniających się uczniów klas.

Wręczona została też nagroda – medal "Przyjaciel Szkoły", którą otrzymał Roman Modrzyński.

Z kolei w auli szkoły uczniowie "Dziewiątki" przygotowali inscenizację historyczną, w trakcie której przedstawili krótki życiorys swojego patrona. Na zakończenie obchodów Dnia Patrona złożono wieńce pod nowym głazem doktora Franciszka Witaszka przy szkole.

---

Doktor Franciszek Józef Witaszek, ps. Warta, Kur, Myszkowski, Funiu urodził się 8 września 1908 w Śmiglu. Ukończył medycynę na Uniwersytecie Poznańskim. W czasie studiów został odznaczony Medalem Karola Marcinkowskiego za pracę "Listewki skórne (linie papilarne) na palcach dzieci i dorosłych". W latach 1928-1931 pracował w Poradni Przeciwgruźliczej w Poznaniu i w tym czasie zestawił i opublikował wyniki opadania krwinek w przebiegu gruźlicy. W marcu 1936 r. współzałożył zakład produkujący surowice i szczepionki Serovac Poznański. Od 1937 r. był członkiem spółki założycielskiej oraz dyrektorem wytwórni strun chirurgicznych i technicznych Catgut Polski. Produkowany tam catgut ze sterylizacją jodową impregnowany srebrem i jodem całkowicie zaspakajał potrzeby krajowe. Opatentował preparat do klarowania wina o nazwie Clarovac. W latach 1932–1939 wykładał higienę w Państwowej Szkole Pielęgniarek PCK w Poznaniu i na Wyższym Studium Katolickim. Był sekretarzem Związku Lekarskiego w Obwodzie Wielkopolskim oraz działał w Towarzystwie Higienicznym. Był lekarzem zaufania Ubezpieczalni Krajowej w Poznaniu jako rzeczoznawca do spraw inwalidzkich. W 1935 r. wydał Zarys orzecznictwa inwalidzkiego, który był pierwszą obszerną publikacją na ten temat w języku polskim.

We wrześniu 1939 r. jako jedyny lekarz opiekował się rannymi żołnierzami w szpitalu polowym we wsi Dobrzelin koło Żychlina w trakcie bitwy nad Bzurą.

Jesienią 1939 r. po powrocie do Poznania został zaprzysiężony do organizacji Ojczyzna przez por. Stefana Adama Schmidta. W końcu 1939 r. został zaprzysiężony do Służby Zwycięstwu Polsce przez por. Czesława Surmę. Od jesieni 1939 będąc osobistym lekarzem biskupa Walentego Dymka współpracował z nim w tworzeniu Kościoła Podziemnego.

W marcu 1940 r. wszedł w szeregi Pierwszej Komendy Poznańskiej Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), został mianowany do stopnia kapitana czasów wojny.

Władze okupacyjne zezwoliły dr. Witaszkowi na prowadzenie praktyki lekarskiej dla Polaków, dlatego mógł ich leczyć i potajemnie szczepić przeciw chorobom zakaźnym. Przyjmowanie pacjentów w gabinecie lekarskim i wizyty domowe ułatwiały mu działalność konspiracyjną i stanowiły przykrywkę do wykonywania rozkazów ppłk. Franciszka Niepokólczyckiego, któremu bezpośrednio podlegał.

Najprawdopodobniej istotnym elementem działalności zespołu dra Witaszka była produkcja trucizn, których używano do uśmiercania wyselekcjonowanych Niemców i kolaborantów; konsekwentnie zaprzeczała temu po wojnie Mariola Witaszek-Malinowska, córka Franciszka.

Został aresztowany przez Gestapo 25 kwietnia 1942 r. po czym został skazany przez Policyjny Sąd Doraźny w Poznaniu na karę śmierci przez ścięcie. Oferowano mu łaskę w zamian za współpracę; nie zgodził się. Wyrok wykonano w Forcie VII w Poznaniu 8 stycznia 1943 r. Wraz z nim zginęło również 30 członków organizacji – 24 mężczyzn i 6 kobiet.

25 listopada 1945 r. zidentyfikowane szczątki Franciszka Witaszka oraz jego współpracowników Henryka Günthera i Soni Górznej złożono na cmentarzu Bohaterów Polskich w Poznaniu.

Został odznaczony Medalem Karola Marcinkowskiego i Krzyżem Walecznych.

Fot: Maria Łazarz (1-17), Wojciech Wysocki (18)