Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic, Reportaże, Ekologia, zieleń i przyroda, Ciekawostki

Hektarowy skwer z siłownią i stolikiem do gry w szachy - pl. Nowakowskiego

05-10-2014 09:20   Janusz Ludwiczak

Zobacz komentarze (0) * Skomentuj

Ma ok. 10 tysięcy metrów kwadratowych i powstał najprawdopodobniej pod koniec lat 20. ubiegłego wieku. Od roku możemy tutaj poćwiczyć na biegaczu i rozciągnąć mięśnie "pod chmurką", a wiosną zamontowano tutaj stolik z szachownicą. Mowa o placu Nowakowskiego, który opisujemy w kolejnym odcinku z cyklu "Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic".

Ma hektar powierzchni i powstał pod koniec lat 20. ubiegłego wieku

Plac Kazimierza Nowakowskiego ma ok. 10 tys. metrów kwadratowych powierzchni. Położony jest w obrębie ulic: Przybyszewskiego, Grunwaldzkiej, Niecałej i Białej, tuż obok ronda Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

Skwer ten powstał najprawdopodobniej pod koniec lat 20. ubiegłego wieku, kiedy to na przełomie 1928 i 1929 roku wzniesiono cztery kamienice dla pracowników Spółdzielni Urzędników Państwowych. Zespół w kwadracie ulic Niecałej, Marcelińskiej, Przybyszewskiego i Białej zaprojektował Marian Pospieszalski, w tradycyjnych formach, czerpiących ze stylistyki barokowej.

Stoi tutaj głaz patrona

Przy zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Przybyszewskiego stoi obelisk patrona placu. Projektantem pomnika był Jerzy Sobociński, a odsłonięcie nastąpiło 14 listopada 1980 r. . Fundatorami byli profesorowie Akademii Medycznej w Poznaniu oraz Fundacja Pacjentów i Rodziny w Poznaniu. Na głazie umieszczono medalion z podobizną profesora oraz dwie tablice pamiątkowe.

Mieszkańcy obawiali się, że zostanie zabudowany

Na początku 2013 r. okoliczni mieszkańcy zaniepokoili się, że skwer ten zostanie zabudowany. Od Miejskiej Pracowni Urbanistycznej otrzymali informację, że obecne studium zagospodarowania przewiduje na tym terenie zwartą zabudowę śródmiejską z usługami.

Nie ma i nigdy nie było planów zabudowy tego placu. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie przesądza o przeznaczeniu każdej konkretnej działki. W tym studium nie są wydzielone wszystkie lokalne place, ulice, itd. Mieszkańcy być może dostali zbyt lakoniczne pismo od Miejskiej Pracowni Urbanistycznej - twierdzi Łukasz Mikuła, Przewodniczący Komisji Polityki Przestrzennej Rady Miasta Poznania.

To nie jest teren w żaden sposób zagrożony zabudową, ponieważ jest on własnością miasta. Nie ma żadnych postępowań zwrotowych, nikt się nie zwracał o wydanie warunków zabudowy. Jest to teren wpisany do rejestru zabytków jako układ urbanistyczny, czyli na wszystkie działania jest potrzebna zgoda konserwatora zabytków - uspokaja radny Łukasz Mikuła, który pracuje również w Instytucie Gospodarki Przestrzennej UAM.

Możemy tutaj poćwiczyć pod chmurką i zagrać w szachy

Od roku na Placu Nowakowskiego możemy poćwiczyć na biegaczu i rozciągnąć mięśnie "pod chmurką", a to dzięki zainstalowanym dwóch urządzeniom do ćwiczeń. Na budowę siłowni na wolnym powietrzu Rada Osiedla Św. Łazarz przekazała 10 400 złotych.

Natomiast wiosną tego roku zamontowano tutaj stolik z szachownicą. Wystarczy przynieść swoje pionki i już na świeżym powietrzu możemy zagrać w szachy bądź warcaby. Stolik z szachownicą został sfinansowany z poprawki budżetowej Klubu Radnych PO w ramach programu rozwoju elementów rekreacji i zieleni i kosztował 2,5 tys. zł. W sumie w całym Poznaniu powstało 20 stolików szachowych.

Plac Nowakowskiego miejscem rekreacji z oczkiem wodnym?

Posadzenie nowych roślin, wykonanie oczka wodnego, modernizacja ścieżek, wyeksponowanie pomnika Kazimierza Nowakowskiego i jego odnowienie, siłownia zewnętrzna i stojaki rowerowe - to w przyszłym roku może stać się możliwe, jeżeli projekt "Plac Nowakowskiego miejscem rekreacji" zostanie przegłosowany w ramach Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego 2015.

Projekt polegać będzie na rewitalizacji tego skrawka zieleni przy zbiegu ruchliwych ulic Grunwaldzkiej, Przybyszewskiego. W najbliższym otoczeniu znajdują się kamienice z początku XX oraz Szpital Kliniczny im. H. Święcickiego. W sąsiedztwie placu znajdują się miejsca przesiadkowe linii tramwajowych i autobusowych. Dla mieszkańców Poznania potrzebne byłoby miejsce im przyjazne, gdzie choć na chwilę mogliby odpocząć wśród zieleni. W celu poprawy wizerunku i funkcjonalności tego miejsca planujemy: usunięcie zbędnych drzew i krzewów; przygotowanie terenu pod nowe nasadzenia; posadzenie nowych roślin i odnowienie istniejących; modernizacja szlaków komunikacyjnych – rozbiórka istniejących nawierzchni, odwodnienie terenu, utwardzenie całej nawierzchni placu; modernizacja ścieżek istniejących oraz likwidacja nieużywanych, dobudowa nowych ścieżek w miejscu ścieżek wydeptanych; odnowa istniejącej pergoli, nowe nasadzenia i utworzenie nowych powierzchni wypoczynkowych, modernizacja istniejącego trejażu, zainstalowanie nawadniania; wyeksponowanie pomnika Kazimierza Nowakowskiego i jego odnowienie; wymiana lampy usytuowanej w centralnej części placu i zainstalowanie nowych punktów oświetlenia; modernizacja części z placem zabaw, wymiana nawierzchni i dodanie nowych urządzeń zabawowych; wykonanie siłowni zewnętrznej od strony ul. Niecałej; w centralnym miejscu placu wykonanie „oczka” wodnego; ustawienie nowych ławek i koszy na śmieci; ustawienie stojaków rowerowych - objaśnia Maria Łazarz, pomysłodawczyni projektu "Plac Nowakowskiego miejscem rekreacji".

Projekt polega na rewitalizacji tego skrawka zieleni przy zbiegu ruchliwych ulic w otoczeniu kamienic, które nie posiadają ogródków. Plac jest miejscem spacerów i odpoczynku. Nawierzchnia w centralnej części placu wykonana z tłucznia przerośniętego chwastami, brak roślinności, drzew i krzewów zachęcających do odpoczynku. W północnej części placu usytuowana jest pergola za którą znajduje się plac zabaw i mini siłownia. Stan i wiek roślinności placu jest różny. Na placu można zauważyć wydeptane ścieżki, które sugerują potrzeby pieszych różne od wcześniej wytyczonych ścieżek. Dzięki odnowieniu i modernizacji placu będzie on stanowić miejsce rekreacji a nie tylko ścieżkę komunikacyjną. W zwartej zabudowie centrum miasta brakuje miejsc, w których można chociaż chwilę odpocząć od ulicznego zgiełku w otoczeniu przyrody. Dzięki realizacji projektu zapewnione zostanie w pełni bezpieczne i higieniczne miejsce do wypoczynku dla wszystkich poznaniaków - przekonuje Filip Olszak, współautor projektu.

Bezpośrednimi użytkownikami będą wszyscy poznaniacy. Dzięki dobremu skomunikowaniu placu i dobrej lokalizacji wzdłuż linii komunikacji miejskiej beneficjentami mogą być zarówno mieszkańcy jak i osoby spoza Poznania przyjeżdżające do szpitala. W ramach realizacji powyższego projektu planowane jest zrealizowanie urządzeń rekreacyjnych dla dzieci i dorosłych, co spowoduje korzystanie z niego przez mieszkańców tej części Poznania - dodaje Bogumiła Maćkowiak.

Całkowity koszt projektu szacowany jest na 890 tysięcy złotych, z czego 14 tys. zł kosztowałby projekt wykonawczy remontu i 320 tys. zł wymiana nawierzchni całego placu. 40 tys. zł potrzebne byłoby na zbudowanie placu zabaw dla dzieci, a kolejne 40 tys. zł na utworzenie siłowni. Autorzy projektu uwzględnili również małą architekturę w postaci ławek, koszy, donic i stojaków rowerowych - 126 000 zł i odnowienie pomnika Kazimierza Nowakowskiego - 30 tys. zł. Przewidziano również wykonanie oczka wodnego (70 000 zł).

Patronem współtwórca nowoczesnej chirurgii, powstaniec wielkopolski i ofiara hitlerowskich represji

KAZIMIERZ BONAWENTURA NOWAKOWSKI - polski lekarz, współtwórca nowoczesnej chirurgii w Poznaniu, powstaniec wielkopolski, pułkownik lekarz Wojska Polskiego, ofiara hitlerowskich represji.

Urodził się 14 lipca 1879 r. w Inowrocławiu. Był synem kupca Kazimierza i Anny Perlińskiej. Uczył się w gimnazjum w Inowrocławiu i Chełmnie, a w Heidelbergu, Berlinie, Wrocławiu, Monachium oraz Lipsku studiował medycynę i w 1906 r. uzyskał doktorat. W Poznaniu, Lipsku, Berlinie i Kolonii w latach 1905–1910 specjalizował się w chirurgii. Od 1910 w Poznaniu rozpoczął praktykę lekarską, a w latach 1914–1917 był chirurgiem niemieckich szpitali polowych. Jako naczelny chirurg szpitali fortecznych w randze majora, podpułkownika i pułkownika brał udział w powstaniu wielkopolskim. W latach 1918–1922 członek zarządu i współzałożyciel okręgu PCK, od 1912 do 1920 r. był sekretarzem, a później wiceprezesem Wydziału Lekarskiego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Naczelny chirurg Szpitala Przemienienia Pańskiego w latach 1919–1923, a następnie do 1952 (z przerwą wojenną) ordynator oddziału chirurgicznego Szpitala Miejskiego w Poznaniu. Habilitował się w 1923, a od 1924 prowadził wykłady z chirurgii ogólnej na Uniwersytecie Poznańskim. Od 1924 do 1931 w Radzie Wydziałowej UP był pięciokrotnie delegatem docentów[1]. Zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy. W 1934 roku, jako oficer pospolitego ruszenia pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto z przydziałem mobilizacyjnym do Kadry Zapasowej 4 Szpitala Okręgowego w Łodzi.

W czerwcu 1939 r. wysłano wniosek o mianowanie go profesorem tytularnym chirurgii i w 1945 otrzymał nominację. We wrześniu 1939 r. na polecenie władz wojskowych jako jedyny chirurg pozostał w szpitalu. Osadzony w Forcie VII za kontynuowanie działalności dydaktycznej we wrześniu i październiku 1939 oraz za udział w powstaniu wielkopolskim. Został zwolnieny i od czerwca 1940 r. w Ostrowcu Świętokrzyskim, Skarżysku i Radomiu pracował w szpitalu, a następnie w filii Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Kielcach. Do Poznania powrócił w 1945 i w Szpitalu Miejskim podjął działalność chirurgiczną i dydaktyczną.

Uchodził za znakomitego chirurga praktyka o olbrzymim doświadczeniu klinicznym i wykształcił około dwudziestu wybitnych chirurgów. Zmarł 26 kwietnia 1952 roku.

Ciekawostki:
• plac i głaz to jedyne miejsca w Polsce, które upamiętniają Kazimierza Bonawenturę Nowakowskiego.

Opracowanie na podstawie - źródła:

• Wikipedia
• Zbysław Wojtkowiak "Napisy pamiątkowe miasta Poznania", Wydawnictwo Kurpisz, Poznań, 2004, s.90, ISBN 83-89738-03-1
• lazarz.pl - materiały własne

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Biała od kwitnących akacji i koloru budynków

ZOBACZ TAKŻE: Pierwotnie była ścieżką, została zabudowa po 1933 roku. Za Niemców zwała się Roonstrasse -ul.Niecała

ZOBACZ TAKŻE: Plac Nowakowskiego miejscem rekreacji

ZOBACZ TAKŻE: W Parku Wilsona, przy Arenie i na Placu Nowakowskiego zagramy w szachy na świeżym powietrzu

ZOBACZ TAKŻE: Siłownia na wolnym powietrzu powstała na Placu Nowakowskiego

ZOBACZ TAKŻE: Plac Nowakowskiego zostanie zabudowany?

ZOBACZ TAKŻE: Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic