Reportaże, Ciekawostki

Tam też jest Łazarz (odc. 2): kościół Św. Łazarza we Wrocławiu

12-07-2014 07:20   Janusz Ludwiczak

W wakacje prezentujemy miejsca, które noszą imię patrona naszej dzielnicy. Poznań ma Łazarz, a we Wrocławiu mieści się kościół Św. Łazarza.

Z Krakowa, gdzie prezentowaliśmy ulicę Św. Łazarza w pierwszym odcinku naszego cyklu "Tam też jest Łazarz" przenosimy się do stolicy Dolnego Śląska. Tuż przy Placu Wróblewskiego, na ul. Traugutta 54 we Wrocławiu znajduje się kościół pw. Świętego Łazarza.

Kościół Św. Łazarza jest gotycki, murowany, zbudowany przez Zakon Rycerzy i Szpitalników świętego Łazarza z Jerozolimy w II połowie XIV wieku (na miejscu budowli wymienianej już w 1260 jako kościół szpitalny) przy drodze prowadzącej ze średniowiecznego Wrocławia na południowy wschód - do Oławy.

W chwili powstania szpital i kościół św. Łazarza znajdował się za Bramą Oławską, w pobliżu osiedla walońskich tkaczy; obecnie kościół i poszpitalny budynek znajduje się w granicach miasta, przy ulicy Traugutta 54-58, naprzeciwko kościoła, klasztoru i współczesnego szpitala Bonifratrów.

Świątynia jest niewielka. Jej jednonawowe wnętrze ma długość 12,7 metrów i 7,9 metrów szerokości. We wnętrzu kościoła św. Łazarza zachowały się do dziś czternastowieczny gotycki wspornik sklepiennny z piaskowca, piętnastowieczny gotycki portal z piaskowca, dwa malowane skrzydła ołtarzowe z II połowy XV wieku oraz barokowa wykuta w piaskowcu rzeźba Matki Boskiej z roku 1727.

Wzmianki o kościele i szpitalu św. Łazarza pochodzą z 1264 roku (w sprawie dziesięciny dla szpitala), z 1267 r. (również w sprawie opodatkowania, a także w sprawie zakupu kawałka ziemi) i z 1326 r. Na początku XV wieku prócz trędowatych zaczęto przyjmować pod opiekę Szpitalników świętego Łazarza także innych chorych, choć trędowaci byli tu pacjentami jeszcze w 1540 r., kiedy wspomniano o nich w kolejnych zachowanych archiwaliach.

W czasie próby sił sprzymierzonych wojsk polsko-czeskich (Władysława Jagiellończyka, króla Czech i jego ojca Kazimierza, króla polskiego) z węgierskimi 27 października 1474 kościółek św. Łazarza stał się umocnionym punktem dowodzenia nacierającego od strony pobliskiej wsi Święta Katarzyna króla węgierskiego Macieja Korwina.

Blisko trzy wieki później w pobliżu kościoła rozlokowała się artyleria wojsk pruskich pod sztandarami Hohenzollernów, które oblegały miasto i stąd 9 grudnia 1757 r. ostrzeliwała jego obrońców, poddanych Habsburgów. W czasie tej bitwy uszkodzony został zachodni szczyt kościoła.

Na początku wieku XIX szpital przekształcono w dom starców, a po dalszych stu latach, przed I wojną światową rozważano projekt wyburzenia szpitala wraz z kościołem w celu poszerzenia arterii wylotowej z miasta w kierunku południowo-zachodnim. Zamiar ten jednak porzucono, w 1907 r. okolice kościoła uporządkowano, a później odnowiono sam kościół. Oblężenie Festung Breslau na początku 1945 r. kościół, z uszkodzoną więźbą dachową i obramowaniami okien, przetrwał ze zniszczeniami szacowanymi po wojnie na około 20%. Prowadzący kronikę oblężenia ksiądz Paul Peikert, proboszcz pobliskkiej parafii św. Maurycego, zanotował jego ostrzał i bombardowanie pod datami 8 lutego i potem 10 marca.

W latach 1946-1949 uszkodzenia naprawiono i kościół przekazano Parafii św. Maurycego jako kościół pomocniczy.

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Tam też jest Łazarz (odc. 1): ulica Świętego Łazarza w Krakowie

ZOBACZ TAKŻE: Dziś Łazarza. Kim był patron dzielnicy?

ZOBACZ TAKŻE: Spacer po Łazarzu - patroni naszych ulic

ZOBACZ TAKŻE: Wrocławska w Poznaniu, we Wrocławiu Poznańska. Czy inne miasta o nas pamiętają?