Wydarzenia, POR - Poznań okiem reportera, Ciekawostki

Prezydent Cyryl Ratajski - wielki gospodarz Poznania, budowniczy miasta i twórca PeWuKi

19-10-2012 09:48   Janusz Ludwiczak

Mija 70. rocznica śmierci Cyryla Ratajskiego - prezydenta Poznania, twórcy Powszechnej Wystawy Krajowej. Cyryl Ratajski był także adwokatem, przedwojennym ministrem spraw wewnętrznych, Delegatem Rządu na Kraj w czasie niemieckiej okupacji oraz współtwórcą Polskiego Państwa Podziemnego. To dzięki niemu zawdzięczamy budowę nowych tras tramwajowych czy przyłączenie do Poznania kolejnych dzielnic (m.in. Sołacza, Dębca czy Rataj).

Urodził się 3 marca 1875 w Zalesiu Wielkim koło Gostynia, pochodził z chłopskiej rodziny. W 1896 zdał maturę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu (podczas nauki należał do Towarzystwa Tomasza Zana), po czym udał się na studia prawnicze do Berlina, które ukończył w 1900. Osiem lat później ożenił się ze Stanisławą May, córką Romana Maya – poznańskiego działacza społecznego, naukowca i właściciela fabryki nawozów sztucznych. W 1911 przybył wraz z żoną do Poznania gdzie jako współwłaściciel kierował firmą teścia, a w latach 1919–1922 był prezesem spółki akcyjnej R. Maya. W Poznaniu kontynuował swoją pasję turystyczną stając się w 1913 współzałożycielem Towarzystwa Krajoznawczego, którego wiceprezesem był do wybuchu I wojny światowej. W ramach tejże organizacji założył sekcję Miłośników miasta Poznania, która w 1922 przekształciła się w Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania.

W kwietniu 1922 r. Cyryl Ratajski został prezydentem Poznania. Za jego kadencji miasto przekształciło się z byłego garnizonu niemieckiego w prężnie rozwijający się ośrodek gospodarczy.

Poznań może zawdzięczać Cyrylowi Ratajskiemu m.in. elektrownię, most Bolesława Chrobrego i Ogród Botaniczny, nowe trasy tramwajowe, pierwszą w Polsce linię trolejbusową oraz pierwszą w Polsce i Europie Wschodniej spalarnię odpadów. Dzięki niemu do miasta przyłączono kolejne dzielnice: Dębiec, Główna, Golęcin, Komandoria, Rataje, Sołacz, Starołęka, Wola.

Od 25 listopada 1924 do 15 czerwca 1925 Cyryl Ratajski był Ministrem Spraw Wewnętrznych w rządzie Władysława Grabskiego. Rok później ponownie został wybrany prezydentem Poznania.

Był głównym inicjatorem zorganizowania w Poznaniu Powszechnej Wystawy Krajowej. To właśnie dzięki staraniom prezydenta Ratajskiego kandydatura Poznania zwyciężyła w zaciętej rywalizacji z Warszawą i w 1926 roku oficjalnie zatwierdzono decyzję o organizacji PeWuKi właśnie w Poznaniu.

W 1934 roku mimo wygranych wyborów Cyryl Ratajski w ramach czystek politycznych usunięty ze stanowiska przez władze sanacyjne.

W okresie międzywojennym Cyryl Ratajski pełnił również wiele innych funkcji. Był m.in. prezesem rad nadzorczych Poznańskiej Kolei Elektrycznej, Komunalnego Banku Kredytowego, Zachodniopolskiego Towarzystwa Kredytu Miejskiego oraz Kuratorium Polskiego Radia. Mimo utraty stanowiska prezydenta nadal brał czynny udział w życiu publicznym będąc członkiem delegacji uczonych i działaczy liberalno-demokratycznych do prezydenta Ignacego Mościckiego.

5 września 1939 r., po ewakuacji z Poznania władz sanacyjnych, odebranej przez mieszkańców jako ucieczka, Ratajski ponownie objął urząd prezydenta miasta, który sprawował do 12 września, gdy zarząd miasta przejęli Niemcy. Po czasowym uwięzieniu w charakterze zakładnika, został zwolniony i na początku 1940 przesiedlony do Generalnego Gubernatorstwa, w okolice Kielc. Stamtąd przeniósł się do Warszawy, gdzie w grudniu 1940 został mianowany delegatem rządu na wychodźstwie na kraj. W rządzie Władysława Grabskiego był ministrem spraw wewnętrznych, a podczas II wojny światowej Delegatem Rządu na Kraj (od 3 grudnia 1940 do 5 sierpnia 1942).

Cyryl Ratajski zmarł 19 października 1942 roku. Po ekshumacji spoczął ostatecznie 3 sierpnia 1963 na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu. Cyryl Ratajski za zasługi dla niepodległości i chwały Rzeczypospolitej Polskiej w 1995 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.

Dziesięć lat temu, 26 kwietnia 2002 roku na Placu Andersa, przed biurowcem Poznańskiego Centrum Finansowego odsłonięty został pomnik prezydenta Cyryla Ratajskiego przez jego wnuczkę, Zofię Ratajską.

Fot: Janusz Ludwiczak

ZOBACZ TAKŻE: Będzie można zwiedzić zakamarki MTP i obejrzeć odnaleziony film z 1946 roku

ZOBACZ TAKŻE: Tu narodził się międzynarodowy Poznań

ZOBACZ TAKŻE: Koncertem pieśni patriotycznych uczniowie uczcili dzień patrona swojej szkoły

ZOBACZ TAKŻE: Rataje: Zmarł Jerzy Bogdanowski, twórca ratajskiej telewizji i "Spacerkiem przez Poznań"

ZOBACZ TAKŻE: Rocznica wyzwolenia Poznania: z Łazarza na Rataje już od 30 lat

ZOBACZ TAKŻE: 3. rocznica śmierci Macieja Frankiewicza

ZOBACZ TAKŻE: Rekonstruktor Palmiarni i były prezydent Poznania obchodzi 80. urodziny

ZOBACZ TAKŻE: Poznań jest miastem już 759 lat!

ZOBACZ TAKŻE: Prezydent Ryszard Grobelny już 13 lat jest gospodarzem miasta