Wydarzenia, Łazarskie kalendarium

63 lata temu...

28-06-2019 08:39   Janusz Ludwiczak

Dziś przypada 63. rocznica wydarzeń Czerwca`56. 28 czerwca 1956 r. do demonstrujących robotników przyłączyli się też tramwajarze z ulicy Głogowskiej. Wydarzenia "Czarnego czwartku" miały także miejsce na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Natomiast do Zespołu Szkół Muzycznych uczęszczał Romek Strzałkowski, który 63 lat temu zginął od kuli.

28 czerwca 1956 r. wybuchło Powstanie Poznańskie. Tego dnia o godzinie szóstej rano na ulice miasta wyszli robotnicy. Polała się krew. Wojsko skierowało przeciwko demonstrującym robotnikom czołgi, w stronę demonstrantów domagających się chleba i pracy oddano strzały. W wyniku dwudniowych starć na ulicach miasta śmierć poniosło 58 osób (w tym kilku żołnierzy i funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa), a kilkaset zostało rannych. Ponad 700 osób zostało aresztowanych. Manifestacja robotników z czasem przerodziła się w demonstrację o charakterze narodowym, antykomunistycznym i antysowieckim.

W "Czarny Czwartek" do demonstrujących robotników Cegielskiego, którzy żądają chleba przyłączają się tramwajarze, którzy maszerują ulicą Głogowską. Strajkuje komunikacja.

Wybuch strajków i manifestacji ma miejsce podczas ostatniego dnia wystawy, odbywającej się na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Dzięki temu o wydarzeniu tym dowiaduje się świat, gdyż na targach jest ponad 2 tysiące zagranicznych gości, wystawców i dziennikarzy. Obcokrajowcy zobaczyli i usłyszeli tłum idący Głogowską w stronę dzisiejszego Placu Mickiewicza. Demonstranci weszli też na Targi z transparentem "My chcemy chleba".

Byłam przypadkowym uczestnikiem poznańskiego Czerwca, ale bardzo związana z tymi ludźmi. Gdy byłam na ówczesnym placu Stalina to wydawało mi się, że powinnam pomagać tym ludziom, być razem z nimi, wspierać ich w cierpieniu. Dzięki temu mniej się bałam, że mogę zostać postrzelona – powiedziała Aleksandra Banaszak, uczestniczka Czerwca`56.

Byłam pielęgniarką, pracowałam wtedy w szpitalu miejskim nr 2 przy ul. Mickiewicza [obecnie Szpital Raszei - przyp. red.], który znajdował się naprzeciwko Urzędu Bezpieczeństwa. Szpital był bardzo ostrzeliwany. W czasie operacji padły strzały w kierunku sali operacyjnej. W pewnym momencie musieliśmy pochylić się - dodaje Aleksandra Banaszak, świadek wydarzeń sprzed 62 lat.

W 2006 roku na ścianie budynku Zespołu Szkół Muzycznych przy ul. Głogowskiej powieszona została tablica poświęcona 13-letniemu Romkowi Strzałkowskiemu, który uczęszczał do Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Karola Kurpińskiego. W 50. rocznicę tych wydarzeń Zespół Szkół Handlowych przy ul. Śniadeckich otrzymał imię Bohaterów Poznańskiego Czerwca 1956.

W czerwcu 2011 roku Prezydent RP odsłonił przed wejściem głównym na Międzynarodowe Targi Poznańskie tablicę pamiątkową poświęconą wydarzeniom z 1956 r., na której znajduje się fragment wiersza Franciszka Fenikowskiego "Czarny czwartek".

"To zdjęcie obiegło cały świat, który w ten sposób dowiedział się o pierwszym tak poważnym, demokratycznym proteście Polaków przeciwko ówczesnemu ustrojowi" - mówił w trakcie tej uroczystości Andrzej Byrt, prezes Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Natomiast w listopadzie 2013 roku w zajezdni przy ul. Głogowskiej poświęcony został historyczny krzyż ku czci i pamięci pracowników MPK. Krzyż ten został wzniesiony pierwotnie w zajezdni przy ul. Gajowej podczas obchodów 25. rocznicy Poznańskiego Czerwca`56.

Z kolei w 2018 roku skwer przy zbiegu ulic Małeckiego, Łukaszewicza i Granicznej otrzymał nazwę "Eki z Małeki".
Eka - to wyrażenie gwarowe posiadające kilka znaczeń, używane m.in. na określenie grupy znajomych z tej samej ulicy, dzielnicy, części miasta, którzy spotykali się na tzw. ekach, czyli rogach ulic, spędzając razem czas. W latach 50. XX w. poznańskie eki tworzyli m.in. bikiniarze – przedstawiciele pierwszej polskiej młodzieżowej subkultury, których wyróżniał specyficzny strój, gwara i zawadiackie fryzury. Przez kolorowy ubiór i zamiłowanie do jazzu, boogie-woogie oraz rock and rolla bikiniarze manifestowali sprzeciw wobec szarej komunistycznej rzeczywistości. Uznawani byli za chuliganów i wrogów społeczeństwa. Negatywny wizerunek bikiniarza był kreowany przez propagandę komunistyczną za pomocą niemal wszystkich dostępnych środków społecznego wpływu i nacisku. Do najbardziej znanych grup w Poznaniu należała Eka z Małeki, której miejscem spotkań było skrzyżowanie ulic Granicznej, Kanałowej i Kolejowej z ulicą Antoniego Małeckiego. Młodzi ludzie należący do niej wzięli czynny udział w wydarzeniach Poznańskiego Czerwca 1956 r.

Fot: archiwum

ZOBACZ TAKŻE: Na skwerze Eki z Małeki odsłonięto Krawatto

ZOBACZ TAKŻE: "Nie chciałabym więcej przeżyć takiego dnia" – Aleksandra Banasiak o wydarzeniach Czerwca`56 {►}

ZOBACZ TAKŻE: Był czwartek 28 czerwca 1956...

ZOBACZ TAKŻE: Eki z Małeki – wczoraj i dziś

ZOBACZ TAKŻE: Na cmentarzu górczyńskim zapalili "Światełko dla Czerwca`56" w hołdzie bohaterom

ZOBACZ TAKŻE: Żywa lekcja historii z bohaterami poznańskiego Czerwca`56 {►}

ZOBACZ TAKŻE: Bohaterowie wydarzeń Czerwca`56 spotkali się z mieszkańcami na skwerze przy Małeckiego

ZOBACZ TAKŻE: We wtorek upamiętniono bohatera Czerwca`56, następnego dnia zdewastowano miejsce pamięci

ZOBACZ TAKŻE: Upamiętniono najmłodszą ofiarę Czerwca`56 {WIDEO}

ZOBACZ TAKŻE: Na Małeckiego powstał Skwer Kulasa

ZOBACZ TAKŻE: Skwer przy zbiegu Małeckiego, Łukaszewicza i Granicznej będzie nosił nazwę "Eki z Małeki"