Portal lazarz.pl szanuje prywatność swoich czytelników i przetwarza tylko te dane osobowe, które są niezbędne do prawidłowego świadczenia usług informacyjnych jakie oferuje.
Strona wykorzystuje pliki cookies. Mogą Państwo określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w waszej przeglądarce.
Klikając poniższy przycisk zgadzają się Państwo na przetwarzanie zbieranych przez portal lazarz.pl danych osobowych w zakresie i na warunkach opisanych w naszej
Polityce Prywatności.
Wyrażenie zgody jest dobrowolne, ale może być konieczne w celu wykonania niektórych usług.

Zgoda

100-lecie Czarnej 13-tki - .:LAZARZ.PL->poznański portal dzielnicowy:. Łazarz w z@sięgu myszki
100-lecie Czarnej 13-tki
04-02-2019 01:15   Janusz Ludwiczak
Jej harcówka przez wiele lat mieściła się m.in. w "Ósemce", czyli w 8 LO, które mieściło się na Głogowskiej. Jest to najbardziej znana i zasłużona drużyna harcerska Poznania. Mowa o Czarnej Trzynastce, która w sobotę świętowała 100. urodziny.

13 Szczep Harcerski "Poznańska Czarna Trzynastka" im. hetmana Jana Zamoyskiego, przechodził tak jak cały polski ruch skautingowy różne koleje losu. Najdłużej "trzynastka" była związana z Łazarzem, kiedy to w 1945. r. w wyniku zniszczeń wojennych harcerze przenieśli się na Głogowską, a po rozwiązaniu przez komunistyczną władzę "źle urodzonego" gimnazjum, siedzibą szczepu została Szkoła Podstawowa nr 9 najpierw na ulicy Bosej, by następnie powrócić do VIII LO na Głogowską. Czarna 13-tka do dnia dzisiejszego związana jest z domem kultury Klub Osiedlowy "Krąg".

– Przez wiele lat Czarna 13-tka związana była z Łazarzem. Jeszcze w grudniu 2009 roku w "Ósemce", która mieściła na Głogowskiej odbył się jubileusz 90-lecia. Silne są związki Czarnej 13 z Kręgiem od początku mojej pracy (1985 r.), kiedy to razem z Leszkiem Rynowieckim założyłem Osiedlową Drużynę Harcerska "Zawiszacy", która z przyczyn politycznych nie mogła być w pierwszych latach oficjalną częścią Czarnej Trzynastki. Pod koniec lat 90 "Zawiszacy" weszli w skład drużyny "Wiedzmy przy SP 77", czyli dzisiejszego Szczepu Łazarz. Ale to już inna historia. Obecnie w Klubie "Krąg" ma siedzibę nowo powstałe Stowarzyszenie Przyjaciół Poznańskiej Czarnej Trzynastki – mówi Janusz Heller, kierownik Klubu Osiedlowego "Krąg", który działał w Czarnej Trzynastce.

W sobotę uroczystym apelem na dziedzińcu Urzędu Miasta, a następnie mszą św. w Farze rozpoczęły się obchody 100-lecia Poznańskiej Czarnej Trzynastki. Pierwsze obchody odbyły się w sobotę w centrum Poznania, ale również w "Kręgu" zaplanowano 38. Trzynastackie Spotkania z Melpomeną czy okolicznościową wystawę.


13 Szczep Harcerski „Poznańska Czarna Trzynastka” imienia hetmana Jana Zamoyskiego, przechodził tak jak cały polski ruch skautingowy różne koleje losu. Wprawdzie najdłużej „trzynastka” była związana z Łazarzem, ale tak naprawdę peregrynowała po całym Poznaniu. Jej początki sięgają wszakże Gimnazjum im. Bergera. Ze Starego Miasta, w rezultacie wojennych zniszczeń wraz z tą szkołą harcerze wylądowali na ulicy Głogowskiej. Po rozwiązaniu przez komunistyczną władze „źle urodzonego” gimnazjum siedzibą szczepu zostaje Szkoła Podstawowa nr 9 przy ulicy Bosej. Po odwilży październikowej powrót na Głogowską, aby na długie lat los swój związać z VIII Liceum Ogólnokształcącym. W ostatnich kilkunastu latach siedzibą Czarnej Trzynastki były harcówki na północy Poznania: na Różanym Potoku i … Morasku!

13 Szczep Harcerski „Poznańska Czarna Trzynastka” imienia hetmana Jana Zamoyskiego, przechodził tak jak cały polski ruch skautingowy różne koleje losu. Wprawdzie najdłużej „trzynastka” była związana z Łazarzem, ale tak naprawdę peregrynowała po całym Poznaniu. Jej początki sięgają wszakże Gimnazjum im. Bergera. Ze Starego Miasta, w rezultacie wojennych zniszczeń wraz z tą szkołą harcerze wylądowali na ulicy Głogowskiej. Po rozwiązaniu przez komunistyczną władze „źle urodzonego” gimnazjum siedzibą szczepu zostaje Szkoła Podstawowa nr 9 przy ulicy Bosej. Po odwilży październikowej powrót na Głogowską, aby na długie lat los swój związać z VIII Liceum Ogólnokształcącym. W ostatnich kilkunastu latach siedzibą Czarnej Trzynastki były harcówki na północy Poznania: na Różanym Potoku i … Morasku!

Wróćmy jednak do korzeni. Jest początek roku 1919, od ponad miesiąca trwa Powstanie Wielkopolskie z aktywnym udziałem harcerzy z powstałej w 1916 roku tajnej drużyny im. Romualda Traugutta skupiającej harcerzy z czterech poznańskich szkół męskich (późniejszych gimnazjów imienia: Gotthilfa Bergera, Karola Marcinkowskiego, Marii Magdaleny, Jana Kantego). Dorobek skautingu podczas powstania wielkopolskiego, w tym harcerzy z drużyny Traugutta jest ogromny i nie sposób przytoczyć całego choćby w zarysie. Może warto więc wspomnieć dwie najbardziej spektakularne akcje: już drugiego dnia powstania oddział skautowy w brawurowej akcji uwięził niemal całe dowództwo V Korpusu, z dwoma generałami, nadprezydentem poznańskiej policji i prezydentem rejencji Poznańskiej. W dniu 28 grudnia skauci pod dowództwem dh Wincentego Wierzejewskiego wzięli udział w zajęciu fortu „Grollmann”. W czasie gdy jeszcze trwało powstanie - utworzona została „Powstańcza Kompania Skautowa”. Ignacemu Paderewskiemu na czas jego pobytu w Poznaniu przydzielono ochronę osobistą, która składała się ze… skautów wyznaczonych przez Główną Komendę Skautową. Z Poznania i okolic skauci utworzyli bardzo liczny oddział wojskowy, w którym służyli także członkowie Drużyny. W wydarzeniach tych brali udział przyszli harcerze z Czarnej Trzynastki…

Drużyna Harcerzy „Czarna Trzynastka” imienia hetmana Jana Zamoyskiego w Poznaniu powstała 2 lutego 1919 r. Była jedną drużyn gimnazjalnych, kontynuujących działalność tajnej Drużyny Skautowej im. Romualda Traugutta z okresu zaboru. W skład tej drużyny weszli uczniowie starej pruskiej Szkoły Realnej im. Gotthilfa Bergera, o profilu matematyczno-przyrodniczym. Szkoła ta wkrótce stała się kuźnią polskiej inteligencji, zachowując nazwę swego założyciela aż do roku 1948! W momencie powstania składała się z siedmiu zastępów i liczyła 70 członków, a pierwszym drużynowym został siedemnastoletni gimnazjalista Antoni Kopczyński. Z tegoż też roku pochodzi historyczny sztandar drużyny, prezentowany jeszcze we wrześniu 1981 roku podczas Jubileuszowego Zlotu Harcerstwa w Krakowie. Towarzyszył on drużynie aż do roku 1989 , kiedy to został uroczyście przekazany Muzeum Historii Miasta Poznania. W posiadaniu szczepu jest wierna replika historycznego sztandaru ufundowana przez Krąg Przyjaciół Czarnej Trzynastki w 1987 roku.

Początkowo „Czarna Trzynastka”, gdy działała jeszcze przy Gimnazjum im G. Bergera w Poznaniu, nie miała ani numeru „13”, ani koloru czarnego, a patronem nie był nawet Jan Zamoyski. Nazwą obecnej „Trzynastki” była - Drużyna Harcerzy im. hetmana Stanisława Żółkiewskiego. Obecnego patrona drużyna uzyskała jednak kilka miesięcy później, bo już czerwcu 1919 roku. Czarny kolor chust i czarne krótkie spodnie do munduru wprowadził w 1922 r. drużynowy, późniejszy komendant chorągwi wielkopolskiej Mieczysław Wasilewski, używający pseudonimu „Czarny Wilk” (Przymiotnik „Czarna Trzynastka” pojawił się około 1922 r., a „Poznańska Czarna Trzynastka” w 1981 r. jako wyróżnik wobec wielu drużyn w Polsce używających nazwy „Czarna 13”).

Przez cały okres dwudziestolecia międzywojennego drużyna odgrywała istotną rolę w gimnazjum. Zaliczana była do przodujących drużyn wielkopolskiej chorągwi, szczególnie w okresie prowadzenia jej przez Józefa Wizę, później znanego lekarza i działacza harcerskiego.

W dniach 8-10 czerwca 1919 roku, 13 PDH bierze udział w pierwszym w wolnej Polsce Zlocie Harcerstwa Wielkopolskiego w Wierzenicy. Drużyna szybko się rozrasta i na początku 1920 roku liczy ponad stu druhów. Jednak wojna z Rosją Sowiecką powoduje zmniejszenie się kadry w drużynie, co utrudnia pracę. Starsi druhowie walczą pod Lwowem, młodsi obsługują obrady Komisji Międzysojuszniczej. W roku 1921 harcerze z Czarnej Trzynastki wzięli udział w Jubileuszowym Zlocie Lwowskim, połączonym z obozem wędrownym. Było to dla nich nagrodą za wytrwałą służbę i osiągnięte wyniki. Przez kilka lat (1927-1929) w drużynie istniał specjalny oddział sportowy, który był pionierem w zakresie krzewienia mniej znanych wówczas dyscyplin, takich jak koszykówka, siatkówka czy piłka ręczna, w których to Czarna Trzynastka wiodła niepodzielny prym w Poznaniu, zdobywając kilkakrotnie mistrzostwo miasta. Największy sukces osiągnięto w koszykówce, zdobywając pierwsze w historii polskiej koszykówki mistrzostwo kraju w 1928 roku(!).., a wicemistrzostwo w roku następnym. Członkowie zespołu (Zbigniew Kasprzak, Zdzisław Kasprzak, Marian Niesiołowski, Zbigniew Sikorski, Bolesław Wąsowski, Janusz Patrzykont) stworzyli Harcerski Klub Sportowy "Czarna Trzynastka", a następnie zasilili w 1930, powstałą w 1928 sekcję koszykówki AZS Poznań, (z którą zdobyli trzy kolejne mistrzostwa Polski!) oraz KPW (tj. Kolejowego Przysposobienia Wojskowego) w Poznaniu. Stąd też przez długie dziesięciolecia po II wojnie Lech Poznań jako spadkobierca KPW przyznawał się do historycznego pierwszego tytułu Mistrza Polski w Koszykówce.

Fenomenalny rozwój sportu w Czarnej 13 zaowocował sukcesami także siatkówce i piłce ręcznej. We wszystkich tych grach zespołowych Trzynastka wiodła prym w Poznaniu i Wielkopolsce. Inne sukcesy „harcerzy sportowców” tamtego czasu to zdobycie Mistrzostwa Polski w latach 1928-1929 w wioślarstwie (Zbigniew Kasprzak, Zdzisław Kasprzak, Mikołajczak). Nasi wioślarze reprezentowali w 1929 roku Polskę w Mistrzostwach Europy zdobywając trzecie miejsce na 11 reprezentacji. Jakby tego było mało chłopcy zdobywali laury w pływaniu, szermierce i w sportach zimowych (hokej, łyżwiarstwo). W 1936 r. wywodząca się z Trzynastki drużyna koszykówki została zakwalifikowana na Olimpiadę Berlińską gdzie zajęła IV miejsce. Eh! Łza się w oku kręci na myśl o pionierskich czasach sportu wyczynowego!

Rok 1929 oprócz sukcesów sportowych zaznaczył się także obchodami dziesięciolecia drużyny. W tym samym roku Trzynastacy kierowali zaopatrzeniem 11 Zlotu Narodowego zorganizowanego w Poznaniu i uczestniczyli w Jamboree w Arrew Park w Anglii.

Lata trzydzieste to pasmo harcerskich sukcesów drużyny. Reprezentacja drużyny brała udział w Jubileuszowym Zlocie w Spale (1935). W 1937r. Czarna Trzynastka jako reprezentacja miasta asystowała przy powitaniu trumny ze zwłokami Karola Szymanowskiego. Okres międzywojenny kończyły obchody dwudziestolecia drużyny, a potwierdzeniem liczącej się pozycji drużyny w chorągwi był w 1939 r. jej obóz w ramach wyprawy reprezentacyjnej Związku Harcerstwa Polskiego w Curtea de Argeş w Rumunii.

Trzynastka w latach 1919-1939 organizowała obóz letni corocznie (oprócz 1920-1921). Obok obozów stałych każdego roku organizowane były dłuższe, kilkunastodniowe wędrówki trzynastu najlepszych harcerzy na obozie, bądź typowe obozy wędrowne. W Wigilię Bożego Narodzenia 1930 r. Czarna Trzynastka zainicjowała nowy rodzaj zimowego wypoczynku harcerzy poznańskich organizując dwutygodniowy obóz narciarski w Zakopanem.

W latach 1935-1939 wydawana była w formie powielanej trzynastacka gazetka. „Ku Słońcu”, kontynuowana po wojnie w latach 1945-1949 (Wiesław Kukla) oraz w latach 1981, 1982-1986 (Janusz Heller) oraz okazjonalnie do dnia dzisiejszego.

Druga wojna światowa rozsiała trzynastaków po całym świecie. Nie brakowało ich nigdzie. Byli w leśnych oddziałach partyzanckich, byli na gorących piaskach pustyni pod Tobrukiem, brali udział w bitwie nad Anglią, byli wreszcie na polach bitew we Francji i Norwegii, a także w szeregach ludowego Wojska Polskiego. Co najmniej dziewięciu straciło życie na polu walk wielu poniosło rany, wielu za odwagę odznaczono…

W 1939 r. harcerze z Trzynastki włączyli się w działalność Harcerskiego Pogotowia Wojennego. Starsi , którzy zdążyli już odbyć służbę wojskową zostali wcieleni do swoich macierzystych jednostek. Rozpoczął się nowy okres harcerskiej służby - walka z niemieckim okupantem. Ci, którzy znaleźli się w Poznaniu zajęli się zabezpieczaniem bogatego mienia drużyny. Sztandar najcenniejszy skarb - wędrował jako „jasiek” wraz z drużynowym Zbigniewem Iwankowskim po całym Generalnym Gubenatorstwie, by wreszcie w 1945 r. powrócić do Poznania.

Do twórców poznańskiego wojennego harcerstwa należał były szczepowy Trzynastk, hm. dr Józef Wiza, autor kryptonimu "Szare Szeregi" dla konspiracyjnego harcerstwa. Dh Wiza (ps. "Siwy Sęp") do kwietnia 1940r. pełnił funkcję komendanta Chorągwi Wielkopolskiej (Ul "Przemysław") Poszukiwany przez Gestapo uciekł do Warszawy, gdzie pozostawał w kontaktach z przebywającymi tam instruktorami wielkopolskimi. Był członkiem Rady Programowej przy Naczelniku Harcerzy. W nocy 26/27 marca 1943 - po „Akcji pod Arsenałem” udzielał pomocy medycznej, skatowanemu przez Gestapo "Rudemu" Janowi Bytnarowi. Inny trzynastak hm Wacław Micuta dowódca plutonu pancernego batalionu „Zośka" w czasie Powstania Warszawskiego kierował min. zdobyciem obozu koncentracyjnego Gęsiówka, oswobadzając 350 żydowskich więźniów. Harcerz i sportowiec Zbigniew Kasprzak był jednym z dowódców Armii Krajowej, i wielu innych….

Z inicjatywy przedwojennego drużynowego Zbigniewa Iwankowskiego przerwana przez wojnę działalność Czarnej Trzynastki została wznowiona w kwietniu 1945 roku. Wobec spalenia historycznego budynku Gimnazjum i Liceum im. Bergera przy ul. Strzeleckiej, ulokowano została przy ul. Marszałka Focha 27 (obecnie ul. Głogowska). Oficjalne powołanie drużyny nastąpiło w dniu 3 maja, a w Zielone Świątki, w Kobylepolu odbyło się pierwsze spotkanie całej drużyny. Na pierwszym po wojnie obozie komendant Z. Iwankowski przekazał drużynie jej stary ocalały sztandar. (Druh Iwankowski uczynił to jeszcze dwa razy (w 1957r. i w 1979r.). Czarna Trzynastka odrodziła się ponownie.

Lawinowy napływ młodzieży do drużyny zmusił do szukania nowych rozwiązań organizacyjnych. Jesienią 1945 dokonano podziału drużyny na trzy równoprawne plutony, a w parę miesięcy później powstał szczep. Jednak marcu 1947 r. decyzją Głównej Kwatery szczepy ulegają likwidacji. Od tej pory przy jednej szkole może działać więcej niż jedna drużyna. Drużyny stały się formalne niezależne i otrzymały nowe numery: 13, 56, 57. Łączyła je wspólna tradycja, patron i specjalny regulamin wewnętrzny. Po paru miesiącach z inicjatywy drużynowego Michała Najgrakowskiego symbolem jedności stała się zaprojektowana przez niego stylizowana „13”, wyhaftowana na czarnych chustach. Gdy władze miasta zlikwidowały w 1948 roku Gimnazjum Bergera, drużyny 13 i 57 PDH ponownie się połączyły, natomiast drużyna 56 przekształciła się w drużynę orkiestralną Hufca Harcerzy III (członkiem tej drużyny był piętnastoletni wówczas Zdzisław Bernat, późniejszy ksiądz, kompozytor, twórca i dyrygent Poznańskiego Chóru Katedralnego). W 1947 r. Trzynastka objęła działalnością Szkołę Podstawową nr 9, przy ulicy Bosej. 9, gdzie powstała gromada zuchowa „Wesołe Wilczki", a w 1948 r. drużyna młodszoharcerska, która przejęła tradycję i numer 57 PDH. Zamknięcie gimnazjum oznaczało koniec działalności w kręgach starszoharcerskich.

W lutym 1949 r. przypadała 30 rocznica powstania „Czarnej Trzynastki”. Uroczystości jubileuszowe odbyły się w auli żeńskiego Gimnazjum i Liceum im. Zamoyskiej przy ul. Matejki.

Dalsze losy „Czarnej Trzynastki” ściśle związane były z trudną polską historią i powikłanymi dziejami Związku Harcerstwa Polskiego. W czerwcu 1948 r. zostaje zlikwidowane Gimnazjum im. Bergera. Drużyna pracowała jednak nadal w oparciu o Szkołę Podstawową nr 9 (przy ul. Strusia) do wakacji 1950 r., ulegając likwidacji wraz z ZHP. W 1950 r. ZMP podporządkowuje sobie harcerstwo. Nowa jednostka organizacyjna OH ZMP zajęła miejsce dawnego ZHP. Podobny los spotkał Czarną Trzynastkę. W 1949 r. przestała istnieć drużyna orkiestralna. Po wakacjach 1950 r. Trzynastka nie podjęła pracy w strukturach ZMP…

W grudniu 1956 r. po gomułkowskiej odwilży, reaktywowano „Czarną Trzynastkę”, pozbawieni bazy szkolnej harcerze zapukali do Szkoły Ogólnokształcącej nr VIII w Poznaniu przy ul. Głogowskiej 92, która wkrótce wróciła do przedwojennej nazwy Liceum im. Adama Mickiewicza. Na terenie tej szkoły nie wznowiła działalności „Błękitna Siedemnastka” im. gen. Dezyderego Chłapowskiego, istniejąca tam do września 1939 r.

Dyrektor szkoły Leon Macniak, nie był zachwycony propozycja powstania drużyny harcerskiej, i to z tak dużą tradycją. Ostatecznie wydano zgodę na wznowienie działalności Czarnej 13, która otrzymała przydział do Hufca Poznań III Łazarz. Efektem bardzo dynamicznej pracy drużyny był obóz w Sułaszewie k. Margonina (lipiec 1957). Po raz drugi wrócił do Trzynastki historyczny sztandar wręczony przez przez Zbigniewa Iwankowskiego.

Harcerze bardzo szybko zadomowili się w nowej szkole, lecz okres prosperity nie trwał długo. W 1959 roku radykalnie spada liczba harcerzy, a 1960 roku odbywa się ostatni na kilkanaście lat obóz w Sypniewie pod komendą Jerzego Strzelczyka (prof. historii UAM). W latach 60-tych Trzynastka przeżywa cykliczny okres wzlotów i upadków, a ówcześni harcerze zatracają wręcz tożsamość historyczną.

Przyspieszenie nastąpiło w związku z nową sytuacją harcerstwa. Pierwszy po długiej przerwie obóz odbywa się w 1972r. w Łukęcinie. Rok później Krzysztof Żak zebrał wegetujące dotychczas jednostki w drużynę koedukacyjną pod szyldem XIII Drużyny Harcerskiej „Czarna 13”, która powoli zaczęła się odradzać. Decyzją władz partyjnych, wiosną 1973r w szkołach średnich jedyną organizacją młodzieżową jest pion starszoharcerski ZHP, realizujący program Harcerskiej Służby Polsce Socjalistycznej (HSPS).

Następuje aktywizacja harcerstwa w „Ósemce”, pojawiają się nowe drużyny. W styczniu 1974r. powołany zostaje XIII Szczep Drużyn HSPS „Czarna 13”. Po krótkim okresie wahania harcerze i instruktorzy z Trzynastki odrzucili „nowe, socjalistyczne” mundury i jako jedyni obok Błękitnej XIV w Hufcu nie dostosowali się do nowych przepisów dotyczących umundurowania harcerzy starszych, pozostając przy tradycyjnych mundurach i barwach. Decyzja ta miała niewątpliwie wpływ na wzrost popularności Trzynastki i jej poczucie jej odrębności.

Okres dynamicznej działalności przypada na czasy Iwony Popiół, komendantki szczepu w latach 1974-78. Pod koniec 1975r. szczep liczył 6 drużyn, a rok później już 10, skupiając 350 harcerek i harcerzy. Rozpoczął się też zupełnie nowy rozdział w dziejach „Czarnej 13” - wspaniały rozwój harcerskich drużyn wodnych (żeglarskich: 48 PWDH i 88 PWDH).

W 1977 roku nastąpił przełom w historii Czarnej. Odnalazła ona bowiem zapomniane już tradycje swojej drużyny. Instruktorzy Szczepu Mirosław Merski i Grzegorz Bigaj nawiązują kontakt z byłym trzynastakiem z lat 40 – Wiesławem Kuklą. W rezultacie Powstaje „Krąg Przyjaciół Czarnej 13”. Następuje szybkie odrabianie prawie dwudziestoletnich zaległości. Na czarnych chustach pojawiły się znowu stylizowane 13.

W 1979 roku po latach przerwy w Siemczynie koło Czaplinka został zorganizowany pierwszy samodzielny obóz stały Czarnej 13. Gościem honorowym był harcmistrz Zbigniew Iwankowski. W październiku 1979 roku, Czarna 13 obchodziła 70-tą rocznicę powstania. Wśród gości znalazł się Bolesław Waniorek - drużynowy z 1919 roku! Podczas uroczystości Szczep otrzymał „regulaminowy” sztandar, a ponadto po 17 latach wrócił też do Szczepu historyczny sztandar z 1919 roku. Jako pamiątka, symbol łączący wszystkie pokolenia trzynastaków!

W tym czasie Trzynasta od kilku lat jest organizatorem obozów turystyki kwalifikowanej (obozy i rejsy żeglarskie, obozy wędrowne górskie i rowerowe).

Trzynastacy z obozu w Radkowie wracają do ogarniętego falą strajków Poznania. We wrześniu podczas Złazu Hufca „Miłosław 80” rodzi się pomysł zmian w życiu VIII LO. To harcerze instruktorzy (Trzeciak, Szymańska, Heller) kierowali pracami forum szkoły, które zebrało i wyłoniło 20 postulatów uczniowskich skierowanych do rady Pedagogicznej i doprowadziło do powstania niezależnego Samorządu Uczniowskiego.

Trzynastacy brali również aktywny udział w tworzeniu i działalności Kręgu Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego (KIHAM) w Poznaniu. Grzegorz Bigaj został sekretarzem Kręgu. Następują zmiany w harcerstwie: powrót do metodyki tradycyjnego harcerstwa, a określenie „drużyna HSPS” zostaje zastąpione „drużyna starszoharcerska”. Komendantem Szczepu od kwietnia 1981 jest Grzegorz Bigaj. W czerwcu Trzynastacy brali udział w uroczystościach umieszczenia tablicy poświęconej Romkowi Strzałkowskiemu oraz byli obecni przy odsłonięciu pomnika Poznańskiego Czerwca. Po raz pierwszy po wojnie wystąpili jak w latach trzydziestych XX wieku w czarnych pelerynach.

We wrześniu Rada Szczepu zamiast drużyn koedukacyjnych wprowadza podział na drużyny męskie i żeńskie. Także we wrześniu na Zlocie Jubileuszowym 70-lecia Harcerstwa w Krakowie, zastęp Czarnej 13 zdobył jedno z równorzędnych pięciu miejsc, miano „Najlepsi z Najlepszych” wśród zastępów wielkopolskich.

Wprowadzenie stanu wojennego rozpoczęło kolejny trudny okres w działalności Trzynastki. Zarówno szkoła jak i Szczep byli pod baczną obserwacją Służby Bezpieczeństwa. Represje spotkały min. Janusza Hellera i Grzegorza Bigaja. Harcerze i instruktorzy Czarnej 13 w czasie stanu wojennego zajmowali się kolportażem nielegalnej prasy, starali się pomagać internowanymi ich rodzinom. Uczestniczyli w tzw. „cichych przerwach” i innych formach protestu na terenie szkoły. Trwała jednak i normalna praca harcerska, odbywały się rajdy biwaki i obozy. Obchody 65 lecia Szczepu odbyły się we Wronczynie w maju 1984 roku. Rok później roku Czarna 13 rozszerzyła swoja działalność na łazarski Klub Osiedlowy Krąg, którego kierownikiem, od września 1985 został Janusz Heller. Przy Klubie w tym samym roku zostaje założona drużyna młodszoharcerska „Zawiszacy” (od roku 1990 drużyna stała się częścią Czarnej 13). Z okazji 75 lecia Harcerstwa, w Klubie Krąg odbył się w październiku 1986 pokaz zbiorów filatelistycznych i hobbystycznych, którego współorganizatorem była Czarna 13. Podczas uroczystości 30 lecia działalności Trzynastki w VIII LO, w marcu 1987r., Wiesław Kukla i Stanisław Ratajczak przekazali kopie historycznego sztandaru, jako dar Kręgu Przyjaciół Czarnej Trzynastki. Od tej chwili po dzień dzisiejszy sztandar ten towarzyszy wszystkim działaniom Szczepu.

Rok 1989 – czas wielkich historycznych zmian zastał Szczep (a właściwie garstkę harcerzy) mocno osłabiony. Powstaje Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej, a dla Trzynastki dylemat – czy przejść do ZHR? Wszak Trzynastka przez dekadę była utożsamiana ze środowiskiem harcerstwa niezależnego. Zapada decyzja aby pozostać w ZHP. Tego roku w Klubie Krąg i Teatrze Nowym odbywają się skromne obchody 70 lecia. W Klubie Heller i Pietrzak przygotowują wystawę poświęcona historii szczepu, wykorzystując archiwalne materiały znajdujące się w redakcji „Ku Słońcu”. Najważniejszym wydarzeniem tego roku było przekazanie w dniu 2 grudnia historycznego sztandaru „Czarnej 13” do Muzeum Historii Miasta Poznania.

Trudnym i bolesnym momentem dla osłabionej Czarnej były próby usunięcia jej ze szkoły i wprowadzenia jako jedynej 17 PDW z ZHR. Na szczęście nastąpił kompromis, a pomieszczenia harcówki zostały podzielone. Niestety kryzys kadrowy trwa. W marcu 1992 roku następuje połączenie 18 i 13 PDH w jedna drużynę, która w tym momencie jest jedyną drużyną w Czarnej 13. W 1992r. we Wronczynie odbywa się pierwszy zlot Mastodontów, czyli byłych 13, i była to jak do tej pory największa tego typu impreza. Na szczęście sytuacja się poprawia kadrowo i liczebnie. Trzynastkę wspierają osiedlowi „Zawiszacy” i nowa kadra. Harcerze uczestniczą w Biegu Nocnym Krzemień, w konkursie piosenki harcerskiej Kasjopeja oraz w spływie kajakowym i obozie stałym w Szczuczankach.

W roku 1994 obywa się kolejny jubileusz zainaugurowany XXII Spotkaniem z Melpomeną. Kulminacją jubileuszowych uroczystości była Msza Św. Kościele pww. MBB, apel przed budynkiem VIII LO, oraz kominek i spotkanie pokoleń w Klubie Krąg. W maju 1995 roku na Zlocie Hufca, Czarna 13 zostaje drużyną sztandarową Hufca Grunwaldzkiego. W grudniu tego roku dziesięciolecie obchodzi 266 PDH przy Klubie Krąg. Działalność Szczepu jest ustabilizowana, a członkowie szczepu uczestniczą w wielu imprezach harcerskich (Saracen, Krzemień, Kasjopeja, Roskosz). W maju 1999 roku w auli VIII LO oraz w Rogalinku odbywają się obchody 80-lecia Czarnej Trzynastki.

Tydzień później delegacja „Trzynastki” z komendantką Agnieszka Dziurdzą-Stankowską gości na Zlocie Hufca Poznań Śródmieście „Siódemka”. Było to preludium, gdyż, ostatnim akordem przed końcem XX wieku było przejście szczepu do Hufca ZHP Poznań-Śródmieście „Siódemka” im. hm. S. Wietrzykowskiego. Tym samym po czterdziestu latach, Czarna 13 zaprzestała działalności w Grunwaldzkim Hufcu.

Obok tradycyjnych obozów i imprez harcerskich Trzynastacy organizują akcje charytatywne wspierające wychowanków domów dziecka – min. „Podaruj rower” czy „Wędruj z nami”. W ramach tej pierwszej akcji wyremontowano ponad 50 rowerów, przekazując do domów dziecka w Kobylnicy i w Bninie. Na obozie letnim w Świbnej pojawiają się dwie nowo utworzone drużyny - Mewy i Zawisza. Jesienią grupa trzynastaków i przyjaciół Czarnej 13 uczestniczyła w tygodniowym rejsie „Zawiszą Czarnym” po Bałtyku. W 2003 roku PDH Zawisza zdobywa tytuł Mistrzowskiej Drużyny Hufca Siódemka. Trzynastacy są aktywni, także w strukturach organizacyjnych Hufca „Siódemka”. Na kolejną już drugą kadencje zostaje wybrany komendantem hm. Błażej Stankowski.

W dzień Myśli Braterskiej 22 lutego 2004r. odbyła się inauguracja obchodów jubileuszowych w Teatrze Polskim (spektakl i apel). W kwietniu odbył się rajd samochodowy po Puszczy Zielonce. We wrześniu, Rejs Zawiszą Czarnym, a 6 listopada uroczysty apel i impreza wspominkowa. Wcześniejsza reforma edukacyjna zmusiła Trzynastkę do szukania nowych miejsc do prowadzenia działalności programowej. Malała także liczba licealistów chcących wstąpić w szeregi harcerstwa. Cała praca po 2001 roku skupiła się na Osiedlu Różany Potok, które stało się głównym polem działania. W 2008 roku powstała 13. PDHS „Tramp” pod wodzą Agaty Pietras, która skupiała dziewczęta z gimnazjum, a 11 stycznia 2009 roku odbyła się pierwsza zbiórka 13. PDHS „Grzmot” (chłopcy z gimnazjum), której drużynowym został dh Mikołaj Podworny.

Lata 2009 i 2014, to ponowne okazje do spotkań międzypokoleniowych podczas kolejnych Jubileuszy „Czarnej Trzynastki”. (Ten ostatni po raz pierwszy od 1979 roku, nie odbywał się na Łazarzu lecz w Morasku) W chwili obecnej 13 Szczep Drużyn Harcerskich „Poznańska Czarna 13” im. Hetmana Jana Zamoyskiego jest szczepem o pełnym przekroju wiekowym. W jego skład wchodzą gromady zuchowe, drużyny harcerskie i starszoharcerskie oraz wędrownicy. Siedzibą jest szczepu jest harcówka zlokalizowana w pomieszczeniach Rady Osiedla Osiedle Morasko-Radojewo. Podczas odbytej niedawno uroczystości wigilijnej w Ziminie został wybrany nowy Komendant – „Czarnej Trzynastki”. Sznur szczepowego Michał Belau przekazał Kamilowi Tułazie.


R E K L A M A

Komentarze (1)

08-07-2019 22:50:12
Błękitny 14-tak
Braciom i siostrom gratuluje tradycji i wytrwałości ! Czuwaj
Aktualności
R E K L A M A
Niezapominajka
04

kwi

do 07-04-2024
Międzynarodowe Targi Poznańskie
"Poznań Motor Show" - targi motoryzacyjne
TTM - Targi Techniki Motoryzacyjnej

07

kwi

Poznań * Łazarz
Wybory samorządowe

12

kwi

do 14-04-2024
Międzynarodowe Targi Poznańskie
"Poznań Run Expo" - targi sportowe: bieg | aktywność | motywacja

14

kwi

Poznań * Łazarz
16. Poznań Półmaraton

20

kwi

11:00
Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 ul. Jarochowskiego 1
Konkurs Piosenki Przedszkolnej

[ wszystkie ]

Komentarze
Ogłoszenia
Newsy na Twoją skrzynkę!
Zapisz się na listę mailingową:
Twój e-mail: