Na terenie wsi w XVIII wieku zaczęli osiadać się Bambrzy. Na należących do nich
gruntach wzniesiono opodal dworzec kolejowy i kościół pw.Matki Boskiej
Bolesnej.
W końcu XIX w. powstały pierwsze zakłady przemysłowe, uruchomiono fabrykę maszyn rolnych
(przy ul.Kolejowej) i elektrownie (przu ul.Sczanieckiej).
Zachowaną do dziś pamiątką wiejskiej przeszłości Łazarza jest dom ostatniego sołtysa
wsi Adama Jeskiego przy ul.Głogowskiej 37.
W pierwszych latach XX w. Łazarz był terenem intensywnego budownictwa. Powstała
wówczas m.in. zabudowa ulic w okolicy ul. Matejki, o bogatych formach
eklektycznych oraz w okolicy ul. Małeckiego o nieco skromniejszych formach.
Osiedle św. Łazarz utworzone zostało w XV w. na terenie należącym do dawnego
szpitala św. Łazarza (położonego przy obecnej ul. Niedziałkowskiego). Nazwa
osiedla Św.Łazarz związana jest właśnie ze starym szpitalem, istniejącym
już od lat 60. XVI wieku i kościółkiem Św.Łazarza.
Już w 1569 roku kwestarze, którzy drogą ofiar i jałmużny gromadzić mieli fundusze na budowę szpitala dla biednych zadżumionych.
Już w roku 1571 pierwsze obiekty szpitala bytły gotowe, by potem przez następne kilkmadziesiąt lat pomyślnie rozwijać się i rozbudowywać.
Szpital, którego patronem był św.Łazarz, zarządzany był przez mianowanych przez magistrat poznański prowizorów,
zwanych też ekonomami lub opiekunami. Jak później odnotowano posiadał on silne zaplecze ekonomiczne w postaci folwarku.
Jego ziemie "poczynają się zaraz za szpitalem (...) a kończą u granicy drogi górczyńskiej".
Był to zatem znaczny szmat ziemi, obejmujący część dzisiejszej Wildy i cały Łazarz. Nic dziwnego zatem,
że do pracy angażowano również sezonowych wyrobników wiejskich,
tzw. Ratajów. Mieszkali oni głównie w wiosce miejskiej, po drugiej stronie Warty, od ich profesji zwanej Ratajami.
Od patrona św.Łazarza wzięła się nazwa lazaretów (głównych prowizorycznych szpitalików wojennych) oraz nazwa dzielnicy Poznania.
Z KRONIKI MIASTA POZNANIA - nr 3/1998 ("Święty Łazarz")
W drugiej połowie XVI wieku istniał na terenie dzisiejszej Wildy mały szpitalik i kościółek św. Łazarza. Należały do niego znaczne obszary, ciągnące się aż do drogi prowadzącej do ówczesnej wsi Górczyn. W latach 80 XIX wieku zbudowano nową linię kolejową. Tory przecięły "łazareckie" tereny przynależne Świętemu Łazarzowi na dwie części. Część wschodnia pozostała przy Wildzie, zachodnią dalej nazywano Świętym Łazarzem lub po prostu Nowym Łazarzem. Jeszcze w XIX wieku wieś przekształciła się w odrębną gminę, która miała własnego sołtysa i Radę Gminy. Rada musiała być instytucją prężną, bowiem w niedługim czasie doprowadziła, wespół z władzami Poznania do przyłączenia gminy do miasta. Św. Łazarz stał się dzielnicą Poznania w roku 1900, jednocześnie z Jeżycami i Wildą. Właściwie od początku dzielił się na dwie części. Po wschodniej stronie dawnej drogi prowadzącej z miasta do Górczyna, później ul. Głogowskiej, przeważała niska zabudowa mieszkalna, im bliżej torów, tym bardziej o charakterze wiejskim. Żyli tam, w niewielkich, skromnych mieszkaniach, głównie kolejarze i ich rodziny. Zachodnią stronę ul.Głogowskiej, której oś stanowiła ul. Nowogrodowa, dziś Matejki, nazywano luksusową dzielnicą. Budowane tu kamienice, nadzwyczaj okazałe, o urozmaiconych, pięknych elewacjach, powstawały z myślą o ludziach zamożnych, których stać było na wysokie czynsze, w zamian za olbrzymie, wielopokojowe mieszkania z wszelkimi, jak na owe czasy, wygodami. Płaciło się nie tylko za samo mieszkanie, ale również za nadzwyczaj urokliwą okolicę, bliskość Ogrodu Botanicznego, obecnie parku Wilsona, ciszę i porządek. Prawdopodobnie autorem części przynajmniej koncepcji urbanistycznej Św. Łazarza był Joseph Stübben, wybitny urbanista i architekt, i - o dziwo - niewiele się tu od jego czasów zmieniło.
Ten numer Kroniki Miasta Poznania (3/98) opisuje historię Świętego Łazarza, dzielnicy, która mimo upływu lat wciąż odróżnia się od reszty miasta specyficznym klimatem i niepowtarzalnym urokiem. Łazarz ma swoje miejsca szczególne - park Wilsona z Palmiarnią, kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej ze swoją charakterystyczną, ażurową wieżą, Rynek - które przewijają się we wszystkich wspomnieniach łazarzan. A zebrano w Kronice wspomnienia wielu osób, których nazwiska były kiedyś powszechnie znane każdemu mieszkańcowi dzielnicy. Uzupełniono je wypowiedziami historyków i pięknymi fotografiami. Do rąk Czytelników trafia zatem kolejny, po Chwaliszewie i Śródce, "dzielnicowy" numer kwartalnika. Warto go mieć, bo może służyć poznaniu wielu historii łazarskich, licznych zaułków, o których nie mieliśmy pojęcia, że istnieją, w końcu ludzi, którzy tu żyli i mieszkali przed nami.
Jedną z najbardziej "wielkomiejskich" dzielnic Poznania jest Łazarz lub poprawniej Święty Łazarz. Skąd jej nazwa? Jakie są jej historyczne korzenie? Gdyby takie pytanie zadać obecnym mieszkańcom Łazarza, niewielu potrafiłoby udzielić poprawnej odpowiedzi. Przed stu laty nikt takich wątpliwości nie miał. Prawidłowo kojarzono ją ze starym szpitalem i kościółkiem pw. św. Łazarza. Według wizji z roku 1719 szpital ten, istniejący od lat 60. XVI w., posiadał znaczne obszary ziemi. "Te zaś role poczynają się zaraz od Nowych Ogrodów za szpitalem, a kończą się aż u granicy drogi górczyńskiej, aż do głogu, przy którym ciągnie się droga do Górczyna, a tam się role łazareckie kończą". Droga ta widoczna jest na planie miasta z 1780 roku.
Sytuacja zmieniła się, gdy tory kolejowe przecięły dawne pola "łazareckie". Część terenu znalazła się wtedy w obrębie Wildy, a ziemie położone po zachodniej stronie linii kolejowej zachowały nazwę Św.Łazarz. W XIX wieku Św.Łazarz przekształcił się z wsi miejskiej w odrębną gminę, z własnym sołtysem wybieranym spośród mieszkańców uprawnionych do udziału w wyborach, Rada Gminy, współdziałając z władzami Poznania, które dążyły do ekspansji terytorialnej na zachód, wcześnie rozpoczęła prace nad przystosowaniem tych terenów do włączenia ich w obręb miasta. To ważne wydarzenie nastąpiło w kwietniu 1900 roku.
Istniejąca już wówczas sieć dróg, zwłaszcza droga w kierunku Kościana i na Śląsk, nazwana później ul.Głogowską, określiła w pewnym stopniu nową siatkę ulic - po stronie zachodniej z ul.Nowoogrodową (obecnie Matejki), która łączyła Łazarz z Jeżycami, na wschodzie z jedną z najwcześniej wytyczonych ulic, kają była Alejowa (obecnie Gąsiorowskich). Ulica Graniczna, oddzielająca przed wytyczeniem linii kolejowej Św.Łazarz od Wildy, długo zachowała, podobnie jak ul.Lodowa, swój niemal wiejski charakter. Przebieg tych dwóch ulic zauważył na urbanistycznym kształcie przyszłego Rynku Łazarskiego. Swego rodzaju symbolem dzielnicy Św.Łazarz stał się kościół pw.Matki Boskiej Bolesnej, zwieńczony charakterystyczną ażurową wieżą.
LEPIZORIUM ŚWIĘTEGO ŁAZARZA W POZNANIU XIII-XVI wiek - OBECNA DZIELNICA ŁAZARZ
Leprozorium założono na prawym brzegu rzeki Wildy, poza murami miasta Poznania. Lazaryci posiadali własność ziemi przyległych do leprozorium, z których czerpali dochody na swe utrzymanie. Z latami w pobliżu szpitala pojawiało się coraz więcej osadników-klientów i tak już w XVI w. istniała obok wieś o nazwie Święty Łazarz. Jescze w drugiej połowie XVI w. wzmiankowane są - nie przetrwałe do dziś - Szpital i Kościół Świętego Łazarza, do których należały znaczne obszary, ciągnące się aż do drogi prowadzącej do ówczesnej wsi Górczyn.
W XVIII w. na terenie wsi zaczęli osiedlać się Bambrzy. Na należących do nich gruntach wzniesiono później Kościół Matki Boskiej Bolesnej oraz obecny dworzec kolejowy. Tory przecięły lazareckie tereny przynależne wsi na dwie części. Część wschodnia przypadła Wildzie, zachodnią dalej nazywano Świętym Łazarzem lub Nowym Łazarzem. Pod koniec XIX w. wybudowano tu pierwsze większe zakłady przemysłowe.
W granice Poznania włączony został Święty Łazarz w 1900 r.
Aktualności |
najnowsze | najpopularniejsze |
· Laureat Nagrody Nike na Łazarzu
(26-03-2023 00:11)
· Na Kolejowej układają już nową nawierzchnię. Niektórzy kierowcy wolą jeździć chodnikiem!
(25-03-2023 23:04)
· 18 wierzb przy Wrońskiego i Krauthofera ma stać się pomnikiem przyrody
(25-03-2023 20:48)
· Będzie można poznać "patronów łazarskich ulic"
(25-03-2023 18:48)
· IMGW ostrzega przed burzami i silnym wiatrem w porywach do 70 km/h
(25-03-2023 09:48)
· Przy Kolejowej powstanie 15-piętrowy wieżowiec i osiedle z blisko 300 mieszkaniami
(28-03-2022 10:30)
· Cmentarz Górczyński: Powalone drzewa zniszczyły kilka nagrobków
(22-02-2022 20:24)
· "Ta dziura jest kluczowa dla wentylacji" – wywiad z projektantem nowego Rynku Łazarskiego
(07-02-2022 01:07)
· Brakuje 3,9 mln zł, by rozpocząć przebudowę Kolejowej [AKTUALIZACJA]
(01-02-2022 14:33)
· Łazarscy radni chcą zlikwidowania postoju taksówek przy Rynku Łazarskim. Zamiast tego ma być ogródek
(15-02-2022 07:30)
Niezapominajka |
mar
11:00
Łazarz
Patroni łazarskich ulic - "Przechadzki po mieście" z przewodnikami PTTK
Zbiórka przy wejściu na Dworzec Zachodni
19:45
Kościół Matki Boskiej Bolesnej ul. Głogowska 97
Koncert muzyku pasyjnej "Mater Dolorosa" w wykonaniu Poznańskiego Chóru Kameralnego
mar
Zajezdnia tramwajowa MPK ul. Głogowska 131/133
Akcja honorowego poboru krwi
w godz. 8:00-13:00
mar
16:30
Klub Osiedlowy "Krąg" ul. Dmowskiego 37
"Z Przyrodą Za Pan Brat"- międzypokoleniowe warsztaty przyrodnicze
Obowiązują zapisy mailowe: wysockiwoj@gmail.com
mar
do 02-04-2023
Międzynarodowe Targi Poznańskie
"Poznań Motor Show" - targi motoryzacyjne
Komentarze |
najnowsze | najwięcej |
· Czy Pan Filip nie, że procedura nadawania statusu pomnika przyrody obiektom ...
(26-03-2023 00:16)
· Wiem, że na nowym kierownictwie osiedla Łazarz się nie zawiedziemy!
Pan ...
(25-03-2023 15:58)
· Znowu wróci korupcja i matactwo kierownik jest znany z tego że pomaga swoim i ...
(25-03-2023 10:59)
· Niestety, jak społeczenstwo nie potrafi się samo zachowywać przyzwoicie to ...
(24-03-2023 20:19)
· Informacja o petycji była wywieszona na tablicach informacyjnych we wszystkich ...
(24-03-2023 17:29)
· Górczyn: Jest już skwer im. Macieja Zawiei (34)
· Brakuje 3,9 mln zł, by rozpocząć przebudowę Kolejowej [AKTUALIZACJA] (20)
· Działkowcy protestują: "Rada osiedla podjęła decyzję bez konsultacji z ... (19)
· Łazarscy radni chcą zlikwidowania postoju taksówek przy Rynku Łazarskim. ... (18)
· Zarząd Osiedla Św. Łazarz odwołany. Agnieszka Michalak-Pietkiewicz nie ... (16)
Ogłoszenia |
· Znaleziono porzucony rower Btwin szosowy w Parku Kasprowicza, proszę ...
(05-03-2023 10:24)
· Chcesz pozdrowić sąsiada? Nie wiesz, jak sprzedać samochód lub ...
(25-11-2016 00:00)
Zapisz się na listę mailingową: